Zwolle

Plaats in Overijssel

Zwolle ontstond in de middeleeuwen op een zandrug tussen de IJssel en de Overijsselse Vecht, maar de oudste sporen van bewoning stammen uit de steentijd. De zandruggen werden ook toen al benut door verzamelaars en rondtrekkende jagers. Zwolle groeide later in de middeleeuwen uit tot een belangrijke Hanzestad. De talrijke bezienswaardigheden herinneren hieraan.

Middeleeuwen

De stad werd in 1040 voor het eerst genoemd. Het document noemde een aan Sint-Michaël gewijde parochiekerk in Zwolle. De stad kreeg in 1230 stadsrechten van Wilbrand van Oldenburg. Dit gebeurde als dank voor de hulp bij de bouw van een kasteel in Hardenberg. De roofridder Zweder van Voorst liet de stad in 1324 in brand steken. Zwolle ging bijna geheel in vlammen op. Alleen de negen stenen gebouwen bleven staan.

Hanzestad

Na deze brand werd de stad meer naar het westen herbouwd. De handel ging floreren toen de stad toetrad tot de Hanze. Zwolle kreeg in 1438 stapelrecht van bisschop Rudolf van Diepholt. In 1495 werd Zwolle als Vrije Rijksstad erkend door keizer Maximiliaan I.

Moderne Devotie

Zwolle werd in de veertiende eeuw de stad van de Moderne Devotie. Rector Johan Cele bracht nieuwe sociale, geestelijke en pedagogische inzichten in praktijk. De uit Deventer afkomstige Geert Grote en Thomas a Kempis waren later grotere verspreiders van de Moderne Devotie. Men neemt aan dat de latere paus Adrianus VI rond 1470 in Zwolle les kreeg aan de Latijnse school.

Tachtigjarige Oorlog

Zwolle werd, in 1572, aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog veroverd door Willem van den Bergh voor Willem van Oranje, maar toen men in Zwolle enkele maanden later hoorde dat Don Frederik, de zoon van de hertog van Alva, de inwoners in Zutphen had uitgemoord gaf de stad zich weer over aan de Spanjaarden. In 1580 kwamen de Zwollenaren in opstand tegen George Lalaing, de stadhouder van Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel, nadat deze was overgelopen naar de Spanjaarden. Onder Maurits van Nassau werd Zwolle een militaire basis waaruit Overijssel en Gelderland veroverd konden worden.

Verbindingen

Na de Franse tijd werd Zwolle de hoofdstad van de provincie Overijssel. Het bevolkingsaantal nam toe nadat Zwolle in 1870 was aangesloten op het spoorwegnet. Zwolle werd een belangrijk knooppunt tussen het noorden en oosten en de andere provincies van Nederland. Er kwam ook een werkplaats voor de staatsspoorwegen in Zwolle. Deze werkplaats had al snel 600 medewerkers. Door de goede verbindingen vestigden zich tal van bedrijven in Zwolle.

Bezienswaardigheden

Het oudste deel van Zwolle ligt ongeveer tussen de Melkmarkt en de Koestraat. Daar staan ook de oudste bouwwerken, zoals de laatgotische Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw-ten-Hemelopneming met de stompe toren die op een ouderwetse peperbus lijkt, de Sint-Michaëlskerk, en de Sassenpoort. De binnenstad van Zwolle is een beschermd stadsgezicht.

Onze-Lieve-Vrouw-ten-Hemelopneming

De Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw-ten-Hemelopneming aan de Ossenmarkt is een middeleeuwse kruiskerk. De bouw van de kerk duurde van 1394 tot 1484. Ter gelegenheid van het 600-jarig bestaan van de kerk in 1999 verleende paus Johannes Paulus II de eretitel basiliek. Na de Reformatie werd de kerk eeuwenlang voor verschillende andere doelen gebruikt. Pas in 1809, in de Franse tijd, werd de kerk aan de katholieken teruggegeven.

Peperbus

De 75 meter hoge kerktoren van de Onze-Lieve-Vrouw-ten-Hemelopneming is al van verre te zien. De laatgotische kerktoren werd tussen 1454 en 1463 gebouwd. Nadat de toren van de Grote of Sint-Michaëlskerk in 1669 afbrandde bouwde men in 1727 en uivormige kap op de toren, maar dit bovenste deel van de toren werd in 1815 door brand verwoest. Men herstelde de toren met het huidige koelvormige dak in neoclassicistische stijl. Vanwege de vorm wordt de toren sindsdien Peperbus genoemd.

Grote of Sint-Michaëlskerk

De Grote of Sint-Michaëlskerk werd in de vijftiende eeuw gebouwd op de plek waar een romaanse kerk stond. In de loop van de tijd werd de Sint-Michaëlskerk verbouwd tot een driebeukige hallenkerk in de stijl van de Nederrijnse gotiek. De kerk werd gewijd aan de aartsengel Michaël. Hij strijd in het Bijbelverhaal Openbaring van Johannes met een draak. Zijn afbeelding vinden we op het dak van het voorportaal. De Grote of Sint-Michaëlskerk heeft geen toren meer. De kerktoren werd in 1548, 1606 en 1669 door de bliksem getroffen. De verzwakte toren stortte in 1682 in. Op de plaats van de toren bouwde men vier jaar later een achtzijdige consistoriekamer.

Sassenpoort

De Sassenpoort werd aan het einde van de veertiende eeuw gebouwd als onderdeel van de stadsverdediging. Aan deze poort aan de Sassestraat is te zien dat de toetreding tot het Hanzeverbond de stad Zwolle grote rijkdom bracht. De vijftiende-eeuwse poort met de vijf sierlijke torentjes is het enige gave overblijfsel van de uitgebreide verdedigingswerken die aan het begin van de negentiende eeuw werden gesloopt. Zwolle schonk de Sassenpoort in 1893 aan het rijk om er het rijksarchief te bewaren. In 2016 heeft het Rijk het gebouw afgestoten aan de Nationale Monumentenorganisatie.

Bestuur

Zwolle is een zelfstandige gemeente in de provincie Overijssel. Tot deze gemeente behoort ook het nabijgelegen dorp Windesheim en enkele naburige buurtschappen.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Geschiedenis Overijssel

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.