Reformatie

Kerkscheiding

In de zestiende eeuw vond in Europa een schisma, een scheiding, plaats in de kerk van Rome. Maarten Luther, Johannes Calvijn en andere theologen ontwikkelden afwijkende ideeën over de uitleg en de manier waarop het geloof in praktijk gebracht moest worden. Hierdoor ontstond het protestantisme.

Katholieke kerk

Maarten Luther beschouwde zichzelf als een goed katholiek. Hij vond vooral dat er een einde moest komen aan het machtsmisbruik van de clerus binnen de katholieke kerk. Luther stelde een lijst op met vijfennegentig stellingen tegen de aflaatverkoop van de dominicaan Johann Tetzel. Rome protesteerde. Paus Leo X stuurde in augustus 1518 een brief naar kardinaal Thomas Vajetanus om Luther als ketter te vervolgen.

Rijksdag van Worms

Karel V hielp een handje door de controverse te zoeken in Duitsland. Lither werd uitgenodigd voor de Rijksdag van Worms. In Worms vroeg men hem zijn inzichten te herroepen, maar Luther wilde zijn opvattingen niet bijstellen. Luther werd veroordeeld en moest onderduiken. Hij werd op de Wartburg in bescherming genomen door keurvorst Frederik de Wijze van Saksen.

Johannes Calvijn

Er was nog een belangrijke kerkhervormer in die tijd. Johannes Calvijn (1509-1564) werd in het Franse Noyon geboren. Hij studeerde theologie, rechten en oude letteren. Hij vluchtte in 1534 wegens zijn van de kerkleer afwijkende denkbeelden van Parijs naar Bazel. In Zwitserland schreef hij zijn beroemd geworden 'Institutio christianae religionis', maar kreeg ook daar problemen. Calvijn was nogal recht in de leer en stond een strenge handhaving van de zedelijke tucht voor. De Zwitsers verbanden hem in 1538. Johannes Calvijn verbleef tot 1541 in Straatsburg en vestigde zich daarna in Genève.

Boekdrukkunst

De snelle verspreiding van de nieuwe theologische inzichten in Europa werd mogelijk gemaakt door de recente uitvinding van de boekdrukkunst door Johannes Gutenberg. Hierdoor konden velen kennisnemen van de 'Disputatio' van Luther, waarin hij het machtsmisbruik van de clerus met aflaten aan binnen de katholieke kerk beschreef. Pamfletten in de volkstaal verhoogden de betrokkenheid van de mensen die geen of weinig Latijn kenden.

Beeldenstorm

Tijdens de Tachtigjarige Oorlog speelde godsdienst een belangrijke rol. De protestantse opstandelingen in de Nederlanden kwamen hierbij in opstand tegen de katholieke regering van koning Filips II van Spanje. Zodra een stad door de opstandelingen was ingenomen werden de kerken ontdaan van opsmuk en in gebruik genomen door de protestanten. Ook de kloosters en andere kerkelijke goederen kregen een nieuwe bestemming. Soms, zoals in Amsterdam, werden de katholieken verjaagd.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de Tachtigjarige Oorlog. Lees Tachtigjarige Oorlog als u meer wilt weten over de oorlog van de Nederlandse gewesten tegen Spanje en het ontstaan van Nederland. Reformatie komt ook voor in onze uitgave Tachtigjarige Oorlog 1568-1648.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Tachtigjarige Oorlog

De Tachtigjarige Oorlog was niet alleen de langstdurende oorlog in de Nederlanden, maar ook de belangrijkste, want de Nederlandse gewesten keerden zich af van het Habsburgse bestuur en daardoor ontstond de zelfstandige staat Nederland. In de Tachtigjarige Oorlog vonden een groot aantal belegeringen en veldslagen plaats. De belangrijkste worden besproken in het 'Tachtigjarige Oorlog 1568-1648: de opstand en het ontstaan van Nederland'. Ook de belangrijkste veldheren, zowel aan Spaanse als aan Nederlandse zijde, zijn te vinden in deze uitgave.
Tachtigjarige Oorlog


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.