Afzwering van Filips II

Tachtigjarige Oorlog

Op 26 juli 1581 werd de Spaanse koning Filips II afgezet door de Staten-Generaal van de Nederlanden als heer over deze provincies. Jan van Asseliers, de griffier van de Staten-Generaal, stelde hiervoor een verklaring op: het Plakkaat van Verlatinghe, dat later als voorbeeld zou dienen voor de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring.

Johannes Hinderikus Egenberger

De kunstenaar Johannes Hinderikus Egenberger (1822-1897) schilderde de voorstelling in een periode in de negentiende eeuw waarin men meer belangstelling kreeg voor de Nederlandse geschiedenis. Johannes Hinderikus Egenberger kwam uit Arnhem. Hij kreeg les van Louis Henri de Fontenay en later volgde hij lessen bij Jan Willem Pieneman aan de Koninklijke Academie in Amsterdam. Aan het begin van zijn loopbaan schilderde Egenberger vooral historiestukken.

Vaderlandse geschiedenis

Samen met Jacob de Vos werkte hij tussen 1850 en 1854 aan een Historische Galerij met voorstelling uit de Vaderlandse geschiedenis. De onafhankelijkheidsverklaring uit 1581 markeert een beginpunt. De Staten verklaarden dat Filips II de vrijheden en de rechten had geschonden. Zij vonden hem niet meer geschikt als landsheer van de Nederlanden.

Landsheer

Filips II had in 1555 zijn vader Karel V opgevolgd als landsheer van de Nederlanden. Hij bestuurde zijn rijk vanuit Spanje. In de Nederlanden stelde hij een plaatsvervanger aan, landvoogdes Margaretha van Parma. Filips II wilde dat alle inwoners van zijn rijk het katholicisme aanhingen. Hij trad hard op tegen protestanten. Bovendien beperkte hij de macht van de edelen. Zij kwamen in opstand. In 1566 boden zij een smeekschrift aan Margaretha van Parma aan, waarin zij vroegen om vermindering van de geloofsvervolgingen.

Tachtigjarige Oorlog

De protestanten kwamen in opstand. Er volgde een Beeldenstorm waarbij honderden kerken en andere katholieke heiligdommen werden geplunderd en verwoest. Filips II stuurde de hertog van Alva om orde op zaken te stellen. Hij stelde de Raad van Beroerten aan en begon een grootschalige vervolging van protestanten. Willem van Oranje vormde een leger en viel in 1568 de Nederlanden binnen. Dit was het begin van de Nederlandse Opstand of de Tachtigjarige Oorlog.

Plakkaat van Verlatinghe

Het duurde nog een aantal jaren voordat afstand werd genomen van Filips II als landsheer van de Nederlanden. De opsteller van het Plakkaat van Verlatinghe, Jan van Asseliers, maakte gebruik van een aantal oorkonden van vorstendommen, waarin de vrijheden van de steden en de vorstendommen waren opgesteld. Bovendien maakte hij gebruik van het traktaat dat Theodorus Beza in 1574 opstelde na de Bartolomeusnacht. Theodorus Beza rechtvaardigde hierin het verzet van de hugenoten tegen de tirannie van de koning van Frankrijk. Het Plakkaat van Verlatinghe zou later weer als voorbeeld dienen voor de Amerikaanse Onafhankelijkheidsverklaring.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de Tachtigjarige Oorlog. Lees Tachtigjarige Oorlog als u meer wilt weten over de oorlog van de Nederlandse gewesten tegen Spanje en het ontstaan van Nederland. De Afzwering van Filips II komt ook voor in onze uitgave Tachtigjarige Oorlog 1568-1648.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Tachtigjarige Oorlog

De Tachtigjarige Oorlog was niet alleen de langstdurende oorlog in de Nederlanden, maar ook de belangrijkste, want de Nederlandse gewesten keerden zich af van het Habsburgse bestuur en daardoor ontstond de zelfstandige staat Nederland. In de Tachtigjarige Oorlog vonden een groot aantal belegeringen en veldslagen plaats. De belangrijkste worden besproken in het 'Tachtigjarige Oorlog 1568-1648: de opstand en het ontstaan van Nederland'. Ook de belangrijkste veldheren, zowel aan Spaanse als aan Nederlandse zijde, zijn te vinden in deze uitgave.
Tachtigjarige Oorlog


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.