Albaniana

Albaniana was de naam van de Romeinse nederzetting bij het huidige Alphen aan den Rijn. Het grensfort aan de noordgrens van het Romeinse Rijk staat vermeld op de Peutingerkaart tussen Nigrum Pullum (Zwammerdam) en Matilo (Leiden-Roomburg).
Albaniana
Archeon

Ten zuiden van Alphen aan den Rijn staat sinds 1994 Museumpark Archeon. Het is een openluchtmuseum dat de geschiedenis van Nederland tijdens de prehistorie, de Romeinse tijd en de middeleeuwen belicht. Het themapark is een idee van Doedo Buining.
Archeon
Monument bij Aureliushof

In 1985 vierde Tongeren haar tweeduizendjarige bestaan en ter gelegenheid hiervan schonk deze Belgische stad aan alle zustersteden met een Romeins verleden een afgietsel van een door de kunstenaar Raf Verjans gemaakt monument.
Monument bij Aureliushof
Romeinen in Bodegraven

Bij het veenriviertje Oude Bodegrave, de plaats waar later het centrum van Bodegraven ontstond, lag in de Romeinse tijd een militair steunpunt. De herinnering hieraan wordt levend gehouden in het centrum van Bodegraven. Er staat een monumentje met een Romeinse ruiterhelm.
Romeinen in Bodegraven
Brinno

Brinno was de aanvoerder van de Cananefaten tijdens de Bataafse Opstand van 69-70 tegen de Romeinen. De Bataven maakten gebruik van de omstandigheid dat de Romeinen tijdens de burgeroorlog in het jaar 69 een groot deel van de Romeinse troepen naar Rome liet terugkeren.
Brinno
Romeinse brug in Maastricht

De Romeinen bouwden bij Maastricht een brug over de rivier de Maas. Deze brug bij Mosa Trajectum, zoals Maastricht mogelijk genoemd werd, moest enkele keren vernieuwd worden. De Romeinse brug lag iets zuidelijker dan de Sint Servaasbrug in het verlengde van de Plankstraat.
Romeinse brug in Maastricht
Castellum Carvium bij Herwen

Bij de splitsing van Waal en Rijn legde de Romeinse veldheer Nero Claudius Drusus omstreeks het jaar 10 voor Christus een dam in de rivier om meer water naar de Nederrijn te laten vloeien. De Nederrijn was destijds de belangrijkste grensrivier van de Romeinen in Nederland.
Castellum Carvium bij Herwen
Classis Germanica

De Classis Germanica was de naam van de Romeinse militaire vloot aan de Rijngrens. Het hoofdkwartier van deze vloot lag niet in Nederland. De vlootbasis van de Classis Germanica lag iets ten zuiden van Keulen.
Classis Germanica
Romeins marskamp Ermelo

De Romeinen legden in de tweede eeuw een marskamp bij Ermelo aan. Dit gebeurde in de tijd dat de Romeinen nog dachten aan verdere uitbreiding van hun gebied ten noorden van de Rijn. Het marskamp van Ermelo lag destijds ongeveer 35 kilometer ten noorden van de Limes, tussen Rijn en het Flevomeer.
Romeins marskamp Ermelo
Fletio bij De Meern

Op het terrein van het oude castellum Fletio bij de Meern in de provincie Utrecht bouwde men een reconstructie van het castellum dat hier in de Romeinse tijd stond. Deze reconstructie kreeg de naam Hoge Woerd. Binnen dit castellum zijn onder meer een theater en een archeologisch centrum.
Fletio bij De Meern
Friezen in Rome

De Friezen stuurden in het jaar 59 een delegatie naar Rome om te onderhandelen over een geschil dat was ontstaan met de landvoogd Dubius Avitus, de opvolger van Gaius Suetonius Paulinus. Deze gebeurtenis werd in de negentiende eeuw vastgelegd door de historieschilder Antonie Frederik Zürcher.
Friezen in Rome
Julius Civilis

Julius Civilis leidde in de jaren 69 en 70 de opstand van de Bataven tegen de Romeinen. Deze leider van de Bataven zou zich tegen de Romeinen zijn gaan verzetten, nadat hij samen met zijn broer Claudius Paulus door de Romeinen van verraad werd beschuldigd.
Julius Civilis
Grensfort Fectio

Fectio was grensfort aan de noordgrens van het Romeinse Rijk bij Bunnik. Dit castellum stond destijds vlakbij de plaats waar de rivier de Vecht van de Rijn afsplitste. In 2016 werden de contouren van het laatste door de Romeinen gebouwde fort zichtbaar gemaakt.
Grensfort Fectio
Fibula

Een fibula of mantelspeld deed in de Romeinse tijd dienst als sluitspeld voor kledingstukken, zoals mantels en toga's. De Romeinse vrouwen droegen een stola boven hun tunica en deze stola werd vastgemaakt met een fibula, maar ook mannen gebruikten fibulae.
Fibula
Fort Flevum

De Romeinen bouwden aan de noordgrens van hun rijk, de Limes, een aantal forten waar Romeinse soldaten waren gelegerd om het rijk te verdedigen tegen indringers. Een van deze forten was Flevum. Over de exacte ligging van dit Castellum Flevum is lang gediscussieerd. Men neemt nu aan dat dit in Velsen was.
Fort Flevum
Forum Hadriani

In 1771 vond men tijdens werkzaamheden in de tuin van landgoed Arentsburg in Voorburg een bronzen hand. Later vonden er opgravingen plaats en vond men ook de restanten van straten, huizen, stadsmuur en poort. De archeologen hadden de locatie van Forum Hadriani gevonden.
Forum Hadriani
Jupiterpijler van Derlon

Ter ere van de god Jupiter richtten de Romeinen in Maastricht een monumentaal gedenkteken op. Dit gedenkteken is vergelijkbaar met de
Godenpijler die bij het Valkhof in Nijmegen werd gevonden. Het rijkversierde monument was oorspronkelijk negen meter hoog.
Jupiterpijler van Derlon in Maastricht
Kanaal van Corbulo

De Romeinen groeven omstreeks het jaar 50 een kanaal in Zuid-Holland dat de mondingen van de Rijn en de Maas met elkaar verbond. Delen van dit Kanaal van Corbulo bleven tot 270 in gebruik. In de wijk Rietvink in Leidschendam maakte men een reconstructie van een deel van het Kanaal van Corbulo.
Kanaal van Corbulo
Laurium

Het Romeinse castellum Laurium stond in de plaats die wij nu Woerden noemen. Het fort stond daar aan de rivier de Rijn en deze Rijn vormde eeuwenlang de noordgrens of limes van het Romeinse Rijk. De huidige rivier op deze plek wordt Oude Rijn genoemd.
Laurium
Limesweg

De Romeinen verbonden hun castella en uitkijktorens langs de limes, de noordelijke grens langs de Rijn, met de Limesweg. De weg liep vanuit het huidige Duitsland tot aan Katwijk. De Limesweg had natuurlijk vooral een militaire functie, maar speelde ook een belangrijke rol voor de handel.
Limesweg
Lugdunum Batavorum

Lugdunum Batavorum was de meest noordwestelijke nederzetting aan de Romeinse limes. De plaats staat op de Peutinger kaart als Lugdunum. Omdat deze naam ook gebruikt werd voor de nederzettingen in het huidige Lyon in Frankrijk en andere plaatsen, gebruikte men vanaf de renaissance de toevoeging Batavorum.
Lugdunum Batavorum
Matilo bij Leiden

De Romeinen hadden een nederzetting bij Leiden. Het castellum was een grensfort dat aan de Oude Rijn stond aan de noordzijde van het toenmalige Romeinse Rijk. Matilo werd waarschijnlijk omstreeks het jaar 47 gesticht, toen ook het Kanaal van Corbulo werd aangelegd.
Matilo bij Leiden
Praetorium Agrippinae

Praetorium Agrippinae bij het huidige Valkenburg in Zuid-Holland bouwden de Romeinen omstreeks 40 na Christus een castellum. Dit gebeurde in opdracht van keizer Caligula. De naam van het fort zou refereren aan zijn moeder Agrippina. Praetorium betekent hoofdkwartier.
Praetorium Agrippinae
Romeinse mijlpaal

De Romeinen noemden een mijlpaal milliarium. Deze milliaria gaven de afstand langs de wegen aan. Deze mijlpalen werden gemaakt van hout of steen. De houten mijlpalen zijn verloren gegaan, want hout vergaat uiteindelijk. Wel zijn een aantal stenen milliaria bewaard gebleven.
Romeinse mijlpaal
Museumkelder Derlon

In het centrum van Maastricht staat Museumkelder Derlon. Het is een klein archeologisch museum met een belangrijke opgraving uit de Romeinse tijd. Het museum bevindt zich in het souterrain van Hotel Derlon aan het Onze-Lieve-Vrouwenplein.
Museumkelder Derlon
Castellum in Meinerswijk

In Meinerswijk in Arnhem vond men resten van een castellum of grensfort aan de noordgrens van het Romeinse Rijk. Het limescastellum kende verschillende stadia: van hout tot steen. Het castellum bij Meinerswijk staat bij de zuidelijke oever van de Rijn.
Castellum in Meinerswijk
Mosa Trajectum

Mosa Trajectum is de Latijnse naam voor Maastricht. Bij Maastricht staken de Romeinen de rivier de Maas over. De naam geeft dit aan, want die betekent letterlijk Oversteek bij de Maas. Vondsten toonden aan dat deze stad in de Romeinse tijd belangrijk is geweest.
Mosa Trajectum
Nigrum Pullum

Bij Zwammerdam werd vermoedelijk omstreeks het jaar 47 door de Romeinse legerleider Gnaius Domitius Corbulo in opdracht van keizer Claudius de vesting Nigrum Pullum gesticht. Nigrum Pullum lag aan de noordgrens van het Romeinse Rijk langs de zuidoever van de rivier de Rijn.
Nigrum Pullum
Opstand van de Bataven

In het jaar 69 slaagde Julius Civilis er in om een verbond met Bataafse edelen te sluiten om in opstand te komen tegen de Romeinse overheersing. Julius Civilis sloot zich voor dit doel aan bij de Cananefaten van Brinno, die al eerder Romeinse legerkampen hadden vernietigd.
Opstand van de Bataven
Thermen van Maastricht

Vijf meter onder de bestrating van het plein Op de Thermen in Maastricht liggen de restanten van een Romeins badhuis. Historici vermoeden dat dit Romeinse badhuis in de tweede eeuw werd gebouwd en twee eeuwen later ingrijpend werd verbouwd. In de jaren zestig van de twintigste eeuw deed men hier veel onderzoek.
Thermen van Maastricht
Traiectum in Utrecht

Zowel de Romeinse vestigingen in Maastricht als Utrecht worden aangeduid als Traiectum. Deze naam werd afgeleid van het woord dat in het Latijns werd gebruikt voor een doorwaadbare plaats. Het fort in Utrecht lag destijds bij de Rijn en aan de noordelijke grens van het Romeinse Rijk.
Traiectum in Utrecht
Ulpia Noviomagus Batavorum

Ulpia Noviomagus Batavorum was de naam van Nijmegen in de Romeinse tijd. Hierbij verwijst het voorvoegsel Ulpia naar keizer Marcus Ulpius Traianus (53-117). Ulpia Noviomagus Batavorum was de enige nederzetting van de Romeinen in het hedendaagse Nederland die een stad genoemd kan worden.
Ulpia Noviomagus Batavorum
Schepen van Zwammerdam

In het dorp Zwammerdam bij Alphen aan den Rijn zijn bij de bouw van de zorginstelling Hooge Burch tussen 1971 en 1974 zes houten schepen uit de Romeinse tijd gevonden. Deze Romeinse rivierschepen bleken redelijk goed geconserveerd in de veenbodem te liggen.
Schepen van Zwammerdam
PS
Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze
gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees
Door de Nederlandse Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.
Ontvang elke werkdag
gratis geschiedenis per e-mail
Geschiedenis Nederland
Geschiedenis Nederland