Slag op de Haarlemmermeer op 26 mei 1573

Tachtigjarige Oorlog

Tijdens het Beleg van Haarlem door de hertog van Alva ondernamen de watergeuzen een poging om stad te ontzetten. Op 26 mei 1573 vond de Slag op de Haarlemmermeer plaats. Deze zeeslag werd door de watergeuzen verloren en het beleg van Haarlem kon niet gebroken worden. Deze gebeurtenis werd vijftig jaar later op een schilderij vastgelegd door Hendrik Cornelisz Vroom.

Don Frederik

Het Beleg van Haarlem begon 3 december 1572 met een brief, waarin de stad gevraagd werd om zich over te geven. Daar voelde het stadsbestuur weinig voor. Een week later begonnen de Spanjaarden met een beschieting op de stadsmuren. Er zouden nog veel kanonskogels volgen. Volgens een ooggetuige werden meer dan tienduizend kanonkogels op Haarlem afgevuurd. Nadat Don Frederik, de zoon van de hertog van Alva, tijdens het Beleg van Haarlem een dijk had laten doorsteken, liepen de weilanden aan de zuidzijde van Haarlem onder water en kon de stad niet meer bevoorraad worden.

Haarlemmermeer

Om te voorkomen dat de stad tot overgave gedwongen zou worden kwamen de watergeuzen in mei 1573 in actie. Onder leiding van admiraal Marinus Brandt voeren de watergeuzen met een vloot van meer dan honderd schepen naar de Haarlemmermeer. Daar werden zij opgewacht door Maximiliaan van Bossu, die zijn vloot op tijd had kunnen versterken met schepen uit Amsterdam.

Zeeslag

Maximiliaan van Bossu beschikte over een vloot van 63 schepen. De watergeuzen stonden onder leiding van Marinus Brandt. Hoewel hij over meer schepen beschikte, maakte hij toch weinig kans, want zijn schepen waren slecht uitgerust. Bovendien stond de wind ongunstig voor de watergeuzen. Een deel werd lek of in brand geschoten. Het restant vluchtte naar de Kaag en de Oude Wetering. Daar werden ze opgewacht door de onder Spaanse vlag werkende François van Boshuizen. Deze admiraal veroverde meer dan twintig geuzenschepen.

Haarlem

Na een mislukte poging om de inwoners van voedsel te voorzien, gaf de stad zich op 13 juli 1573 over. Na de overgave op werden duizenden soldaten en aanhangers van de opstandelingen door de Spanjaarden geëxecuteerd. Haarlem betaalde 240.000 gulden om te voorkomen dat de stad werd geplunderd. In 1576 werd de Pacificatie van Gent gesloten en in 1577 werd het Eeuwig Edict afgekondigd. Hierdoor vertrok het Spaanse leger in 1577 uit Haarlem. Wel werd met het Akkoord van Veere afgesproken dat de katholieken hun godsdienst vrij mochten blijven uitvoeren, maar van dat voornemen kwam weinig terecht.

Hendrik Cornelisz Vroom

De kunstenaar Hendrik Cornelisz Vroom (1566-1640) wordt beschouwd als de grondlegger van de Europese zeeschilderkunst. Hij maakte heel veel reizen, ook naar het buitenland. Hij bezocht onder meer Duitsland, Spanje en Italië. Vanaf 1596 legde hij zich toe op zeestukken. Hij had een grote belangstelling voor de techniek van het zeilen. Hij bracht de tuigage van de schepen zeer gedetailleerd in beeld.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de Tachtigjarige Oorlog. Lees Tachtigjarige Oorlog als u meer wilt weten over de oorlog van de Nederlandse gewesten tegen Spanje en het ontstaan van Nederland. De Slag op de Haarlemmermeer komt ook voor in onze uitgave Tachtigjarige Oorlog 1568-1648.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Tachtigjarige Oorlog

De Tachtigjarige Oorlog was niet alleen de langstdurende oorlog in de Nederlanden, maar ook de belangrijkste, want de Nederlandse gewesten keerden zich af van het Habsburgse bestuur en daardoor ontstond de zelfstandige staat Nederland. In de Tachtigjarige Oorlog vonden een groot aantal belegeringen en veldslagen plaats. De belangrijkste worden besproken in het 'Tachtigjarige Oorlog 1568-1648: de opstand en het ontstaan van Nederland'. Ook de belangrijkste veldheren, zowel aan Spaanse als aan Nederlandse zijde, zijn te vinden in deze uitgave.
Tachtigjarige Oorlog


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.