Beleg van Haarlem (1572-1573)

Beleg tijdens Tachtigjarige Oorlog

De Vlaamse cartograaf en graveur Frans Hogenberg legde de Spaanse executies vast na het Beleg van Haarlem tijdens de Tachtigjarige Oorlog. Dit beleg was op 3 december 1572 begonnen, toen Don Frederik, de zoon van de hertog van Alva, een brief liet bezorgen, waarin hij de overgave van de stad opeiste.

Belegering

In Haarlem was in 1572 een garnizoen van drieduizend prinsgezinde soldaten onder leiding van Wigbolt Ripperda gelegerd. Het stadsbestuur weigerde de stad zonder slag of stoot over te geven. Een belegering van zeven maanden volgde. Rond 10 december 1572 begon de aanval op de stad met gevechten van de Spaanse aanvallers met de in Haarlem gelegerde soldaten van Wigbold Ripperda. Een week later begonnen ook de beschietingen van de muren aan de noordzijde van de stad. Op 19 december werd de stadsmuur door de Spanjaarden bestormd. De bestorming mislukte, waarna het beleg begon.

Slag op het Haarlemmermeer

Aanvankelijk kon de stad nog over het ijs op de ondergelopen weilanden worden bevoorraad. Na de strenge winter smolt het ijs en kon het voedsel Haarlem niet meer bereiken. Een poging van de watergeuzen om Haarlem te ontzetten mislukte. De watergeuzen van admiraal Marinus Brandt werden in de Slag op het Haarlemmermeer op 26 mei 1573 verslagen door Maximiliaan van Bossu.

Kenau Simonsdochter Hasselaer

Tijdens het Beleg van Haarlem vonden veel wreedheden plaats. De Spanjaarden zouden een afgehakt hoofd over de muur gegooid hebben. De verdedigers zouden hebben gereageerd met een soortgelijke gruweldaad: zij kieperden Spaanse aanhangers over de stadsmuur. Op de stadsmuren zouden grote heldendaden zijn verricht door Kenau Simonsdochter Hasselaer. Al in de zestiende eeuw ontstonden verhalen over deze vrouw. Volgens veel historici is echter niet vast te stellen of ze daadwerkelijk meevocht tijdens het Beleg van Haarlem.

Overgave

Haarlem kreeg nu te maken met schaarste en hongersnood. Na een mislukte poging om de stad te bevoorraden, besloot het stadsbestuur op 8 juli 1573 tot overgave. De stad betaalde een afkoopsom van 240.000 gulden om plundering van de stad te voorkomen. Ook zou het leven van de inwoners worden gerespecteerd. Toch werden de duizenden aanhangers van Willem van Oranje vermoord. Nadat de beulen zo moe waren dat zij hun bijlen niet meer konden optillen, werden gevangenen ruggelings aan elkaar gebonden en verdronken in het Spaarne.

Vervolg

De verovering van Haarlem in 1573 had geen blijvend effect. Drie jaar later werd de Pacificatie van Gent gesloten en trokken de Spaanse troepen zich terug uit Holland. In 1577 vertrokken ook de Spaanse soldaten uit Haarlem. Met het Akkoord van Veere werd afgesproken dat de katholieken hun geloof mochten blijven uitoefenen, maar men kwam daar al snel op terug. In 1578 werd de priester vermoord en werd de Sint-Bavokerk geplunderd.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de Tachtigjarige Oorlog. Lees Tachtigjarige Oorlog als u meer wilt weten over de oorlog van de Nederlandse gewesten tegen Spanje en het ontstaan van Nederland. Het Beleg van Haarlem (1572-1573) komt ook voor in onze uitgave Tachtigjarige Oorlog 1568-1648.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Tachtigjarige Oorlog

De Tachtigjarige Oorlog was niet alleen de langstdurende oorlog in de Nederlanden, maar ook de belangrijkste, want de Nederlandse gewesten keerden zich af van het Habsburgse bestuur en daardoor ontstond de zelfstandige staat Nederland. In de Tachtigjarige Oorlog vonden een groot aantal belegeringen en veldslagen plaats. De belangrijkste worden besproken in het 'Tachtigjarige Oorlog 1568-1648: de opstand en het ontstaan van Nederland'. Ook de belangrijkste veldheren, zowel aan Spaanse als aan Nederlandse zijde, zijn te vinden in deze uitgave.
Tachtigjarige Oorlog


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.