Berliner Stadtschloss in Berlijn

Winterresidentie keurvorst Brandenburg

Het Berliner Stadtschloss op het Spree-eiland in het centrum van Berlijn was de winterresidentie van de keurvorst van Brandenburg en later van de koning van Pruisen en de keizer van het Duitse Rijk. Het gebouw werd tijdens de Tweede Wereldoorlog ernstig beschadigd, maar kon in de jaren na de oorlog nog gebruikt worden voor voorstellingen. Toch werd het vernietigd in opdracht van Walter Ulbricht.

Afbraak en herbouw

Na de Tweede Wereldoorlog stond het stadsslot in het door de communisten geregeerde Oost-Duitsland. Het gebouw herinnerde teveel aan de macht van Pruisen, vond de partijleiding van de DDR. Het Berliner Stadtschloss werd in 1950 opgeblazen in opdracht van de partijvoorzitter, Walter Ulbricht. Op de plaats van het koninklijke slot kwam het Palast der Republik. Na de Duitse hereniging besloot men het Palast der Republik af te breken, omdat er veel asbest in verwerkt zou zijn. Deze afbraak werd in 2008 voltooid.

Humboldt Forum

Eerder besloten de Duitse Bondsregering en het stadsbestuur van Berlijn al in 2002 tot herbouw van het Berliner Stadtschloss. In 2010 begon men met de bouw van de façaden van het Berliner Stadtschloss, waarachter een modern museumgebouw herrees: het Humboldt Forum. Dit museum werd geschikt gemaakt om de niet-Europese verzamelingen van het Staatliche Museum en de boekencollectie van de Humboldt-Universiteit in onder te brengen. Het moderne Berliner Stadtschloss werd in 2021 opgeleverd. Het Humboldt Forum werd een multifunctioneel gebouw met bibliotheek, bioscoop en ruimten voor conferenties en andere bijeenkomsten.

Brandenburg

Frederik I van Brandenburg besloot in de vijftiende eeuw tot de bouw van het eerste Berliner Stadtschloss. In 1443 legde zijn opvolger Frederik II de eerste steen. Dit eerste slot moest als residentie dienen en kreeg daarom de nodige allure, maar werd ook voorzien van verdedigingswerken, waarmee aanvallers op afstand gehouden konden worden en het scheepvaartverkeer op de rivier de Spree gecontroleerd kon worden. Het Stadtschloss kreeg ook een kapel in de stijl van de laatgotiek. Deze Erasmuskapel werd in 1465 opgeleverd.

Renaissance

De eerste residentie werd in de zestiende eeuw afgebroken door keurvorst Joachim II van Brandenburg. Het slot Hartenfels in Torgau ging als voorbeeld dienen. De architect van dat kasteel, Konrad Krebs, maakte de schetsen voor het Berlijnse stadsslot van Joachim. Deze plannen werden door de leerling van Krebs, Caspar Theiss uitgevoerd. De nieuwbouw van het Stadtschloss kreeg een verbinding met de in 1747 afgebroken domkerk, die als slotkerk werd gebruikt. Aan het einde van de zestiende eeuw kreeg het Stadtschloss een door Rochus zu Lynar ontworpen westvleugel. Deze Italiaanse vestingbouwer en architect bracht nog enkele wijzigingen voor Johann Georg van Brandenburg aan het Stadtschloss aan. Rochus zu Lynar werkte onder meer aan de hofapotheek.

Barok

Het Stadtschloss in Berlijn was na de Dertigjarige Oorlog in slechte staat. Frederik Willem I van Brandenburg liet het paleis opknappen en uitbreiden. De Kugelkammer en de Braunschweigische Galerie stammen uit die tijd. Toen Frederik Willem koning van Pruisen werd kreeg het Stadtschloss meer alure door de uitbreiding en herbouw van Arnold Nering, Martin Grünberg en Andreas Schlüter. Vooral de inspanningen van de stadsarchitect Andreas Schlüter waren belangrijk, want hij herbouwde het paleis in de stijl van de barok. Het Palazzo Madama in Rome en het Louvre in Parijs dienden hierbij als voorbeeld. Ook het interieur kreeg een opknapbeurt. Augustin Terwisten en andere kunstenaars brachten plafondschilderingen aan. De Münzturm werd voorzien van een klokkenspel uit Nederland, maar het fundament van de toren was niet sterk genoeg om het gewicht te dragen. Een poging om het fundament te versterken mislukte, de toren moest worden afgebroken en als gevolg van dit drama werd hofarchitect Andreas Schlüter ontslagen. De plannen van Schlüter werden afgemaakt door zijn opvolger en concurrent Johann Eosander von Göthe. Deze bouwmeester ontwierp ook een slechts gedeeltelijk uitgevoerde uitbreiding van het Stadtschloss.

Negentiende eeuw

In de negentiende eeuw werden niet veel wijzigingen aan het Stadtschloss in Berlijn aangebracht. De belangrijkste verandering uit deze periode is de toevoeging van de centrale koepel in de voorgevel. Deze koepel was het werk van Friedrich August Stüler, de architect van het Neue Museum in Berlijn, en Albert Dietrich Schadow, een architect die veel heeft samengewerkt met de hofarchitecten Stüler en Schinkel. Frederik Willem IV van Pruisen maakte een schets, die door de bouwmeester Karl Friedrich Schinkel tot een bouwbaar ontwerp werd uitgewerkt. De koepel kreeg grote rechthoekige ramen voor de belichting van de daaronder liggende slotkapel. De kapel werd in januari 1854 ingewijd.

Symbool

Het Stadtschloss werd het richtpunt voor het stratenplan van Berlijn. Het slot stond aan de kop van fraaie laan Unter den Linden en ook enkele andere nieuwe straten werden in het stadsplan van James Hobrecht aangelegd met het Stadtschloss als begin- of eindpunt. Bij het Stadtschloss demonstreerden de burgers van Berlijn tijdens de Maartrevolutie in 1848 voor liberale en democratische hervormingen. Frederik Willem IV van Pruisen sprak de menigte bij deze gelegenheid toe vanaf het balkon van het Stadtschloss. Op 1 augustus 1914 stond keizer Wilhelm II op dit balkon. "Diep in mijn hart dank ik jullie voor het uitdrukken van jullie liefde, jullie trouw," zei de keizer toen hij Duitsland in het verderf stortte. "In de strijd die voor ons ligt ken ik in mijn volk geen partijen meer. Er zijn onder ons alleen nog maar Duitsers." Deze oorlogsherinngering werd door Walter Ulbricht uitgegumd, toen het Berliner Stadtschloss moest plaatsmaken voor een nieuw symbool: het 'Palast der Republik' en na de eenwording werd het Berliner Stadtschloss herbouwd als Humboldt Forum.

Humboldt Forum

Na de Duitse hereniging werden er in Berlijn plannen gesmeed om het in 1950 door de DDR-regering afgebroken Berliner Stadtschloss opnieuw op te bouwen. Het Palast der Republiek moest er voor wijken. Het stadsslot van de Pruisen werd herbouwd als Humboldt Forum.
Humboldt Forum

Lees Kastelen in Duitsland als u uw vakantie wilt voorbereiden of gewoon meer wilt weten over de prachtige Duitse kastelen. In deze uitgave staan 150 interessante reisdoelen. Hierdoor krijgt u een goede indruk van elk kasteel en ontstaat vanzelf de lust om weer eens naar Duitsland te reizen.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij veel aandacht aan de geschiedenis van Duitsland en de mooiste plekjes in dit land. Als u binnenkort uw vakantie in Duitsland doorbrengt kunt u zich met deze uitgave goed voorbereiden, want 'Duitsland: Geschiedenis en wetenswaardigheden' is niet alleen geschreven voor liefhebbers van geschiedenis.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Duitsland

Duitsland
Deelstaat Berlijn
Kastelen in Duitsland
Kastelen Berlijn

Als u door Duitsland reist zal u direct opvallen dat er zoveel interessante kastelen staan. In de middeleeuwen bouwden de vorsten vooral langs rivieren en beken sterke burchten om hun gebied en bezit te verdedigen tegen indringers en plunderaars. De verdedigende functie van het kasteel veranderde in de late middeleeuwen na de uitvinding van het buskruit. Met artillerie konden de soms metersdikke muren van een kasteel nu vrij gemakkelijk kapotgeschoten worden.
Bekijk: Kastelen in Duitsland



In het e-book 'Duitsland: Geschiedenis en wetenswaardigheden' verzamelde Ruud van Capelleveen 150 verhalen die blijk geven van zijn fascinatie voor Duitsland. De onderwerpen in deze uitgave gaan over de geschiedenis van onze oosterburen. Duitsland was eeuwenlang een lappendeken van staatjes en koninkrijkjes. Niet veel Nederlanders weten dat Duitsland pas in 1871 door Otto von Bismarck tot een eenheid werd gesmeed. In deze uitgave staan 150 interessante en fraai geïllustreerde verhalen met wetenswaardigheden over de geschiedenis van Duitsland.
Bekijk: Duitsland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.