Apeldoorn

Plaats in Gelderland

Apeldoorn is een van de grootste plaatsen van Gelderland. De plaats ontstond aan de rand van het hoge middendeel van de Veluwe. De grond bleek hier zeer geschikt voor landbouw. Apeldoorn werd in het jaar 792 voor het eerst vermeld in een document. Het werd toen 'villa ut marca Appoldro' genoemd.

Ontwikkeling

De grond op de Veluwe kon gemakkelijk bewerkt worden. Bovendien was er voldoende water. Daarnaast waren er bossen. De naam verwijst er naar, want Apeldoorn betekende 'bij een water staande bomen'. In de eerste eeuwen stond er slechts een beperkt aantal boerderijen en huizen. Pas aan het einde van de zestiende eeuw kwam de papierindustrie tot ontwikkeling. Om de economie te laten groeien groef men in de negentiende eeuw van Hattem tot de IJssel het Apeldoorns Kanaal. Apeldoorn kreeg in 1876 aansluiting op het landelijke spoorwegnet. Hierdoor nam de bedrijvigheid van de stad nog meer toe.

Huis van Oranje

Apeldoorn wordt ook geassocieerd met het Huis van Oranje. Stadhouder Willem III kocht in 1684 het Oude Loo en bouwde daarnaast een nieuw Paleis Het Loo. Hij gebruikte dit paleis voor zijn jachtpartijen op de Veluwe. Later verdreef Willem III zijn katholieke schoonvader Jacobus II van Engeland van de Britse troon en werd zelf, naast met zijn echtgenote Mary Stuart, koning van Engeland, Ierland en Schotland. Architect Jacobus Roman kreeg opdracht om het bescheiden jachtslotje te vergroten tot een imposant paleis. Voor het interieur was Daniël Marot verantwoordelijk. De laatste bewoner van dit paleis was koningin Wilhelmina. Paleis Het Loo is nu een museum met een groot stalgebouw en uitgestrekt tuinencomplex.

Bezienswaardigheden

Apeldoorn heeft meer dan honderddertig rijksmonumenten. De meeste bevinden zich in het buitengebied. Bij Apeldoorn ligt een groot aantal grafheuvels. Bij Huis De Veenkamp ligt een tuin van tuinarchitect Hendrik Copijn. Bij Paleis Het Loo staat het gedenkteken De Naald uit 1901 van Gerrit de Zeeuw. Deze architect ontwierp ook het Gymnasium uit 1913 aan de Kastanjelaan 10. De gymzaal en de voormalige conciërgewoning van dit complex kregen aparte vermeldingen in het register van rijksmonumenten.

Mariakerk

De neogotische Mariakerk of Onze Lieve Vrouwe ten Hemelopnemingkerk werd ontworpen door Johannes Wilhelmus Boerbooms, maar kon door zijn vroege dood niet worden afgemaakt. De kerk werd voltooid door Jos Cuypers en Jan Stuyt. Het kerkgebouw verving een oudere kerk uit 1846 van de hand van Gerard te Riele. De Mariakerk is sinds 2013 de enige kerk van de Emmaüsparochie.

Grote Kerk

De Grote Kerk of Koninginnekerk werd in 1842 als Waterstaatskerk gebouwd door architect Hendrik Springer. Deze kerk werd in 1890 door brand verwoest, waarna op dezelfde plek een kerk in neorenaissancestijl van de Rotterdamse architect Jan Verheul werd gebouwd. Hiervoor legde de toenmalige tienjarige prinses Wilhelmina de eerste steen. De Grote Kerk wordt nog elke zondag gebruikt voor een PKN-dienst.

Bestuur

In 1812 werden Loenen en Beekbergen als zelfstandige gemeentes afgesplitst van Apeldoorn, maar lang duurde dit niet. Deze gemeentes werden in 1818 weer samengevoegd met Apeldoorn. De gemeente Apeldoorn bestaat uit de woonkernen Apeldoorn, Assel, Beekbergen, Beemte-Broekland, Engeland, Gerritsflesch, Groenendaal, De Haere, Hoenderloo, Hoog Buurlo, Hoog Soeren, De Jonas, Klarenbeek, De Krim, Lieren, Loenen, Meerveld, Nieuw-Milligen, Oosterhuizen, Radio Kootwijk, Uddel, Ugchelen, Wenum-Wiesel en Woeste Hoeve.

Het Oude Loo

Kasteel Het Oude Loo bij Paleis Het Loo in Apeldoorn werd in 1439 voor het eerst genoemd. Het kasteel was toen in het bezit van Udo Talholt en mogelijk was hij ook de bouwer, want de oudste delen van het kasteel stammen uit de vijftiende eeuw. Het kasteel kwam in 1684 in het bezit van stadhouder Willem III.
Het Oude Loo

Paleis het Loo

Andreas Schelfhout schilderde Paleis het Loo in 1838 vanuit het park achter het paleis. Later werd daar een paleistuin aangelegd in de stijl van de zeventiende-eeuwse barok.
Paleis het Loo

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de mooiste plaatsen en monumenten in Gelderland. Lees de interessante uitgave Gelderland: Geschiedenis en bezienswaardigheden om meer te weten te komen over de mooiste provincie van Nederland. Apeldoorn komt ook voor in onze uitgave over de geschiedenis van Gelderland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Geschiedenis Gelderland

Deze uitgave over Gelderland van Ruud van Capelleveen is zeker niet saai te noemen. Gelderland heeft een rijke geschiedenis en ook landschappelijk veel te bieden. De auteur informeert u op onderhoudende wijze over de geschiedenis en wetenswaardigheden van de honderdvijftig meest interessantste plaatsen in Gelderland.
Bezienswaardigheden in Gelderland


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.