Angela Merkel in de politiek
Tekst: Ruud van Capelleveen
Auteur van Duitsland: Geschiedenis en Wetenswaardigheden en Kastelen in Duitsland
Auteur van Duitsland: Geschiedenis en Wetenswaardigheden en Kastelen in Duitsland
Val van de Muur
Foto Bernd Settnik (Bundesarchiv): Angela Merkel met Lothar de Maizière
Angela Merkel was getuige van de Val van de Berlijnse Muur. Op 9 november 1989 zei Günter Schabowski, de woordvoerder van de Oost-Duitse regering, dat de burgers van de DDR voortaan vrij naar het westen mochten reizen. Het bericht werd onmiddellijk opgepikt door de westerse media. Omdat veel DDR-burgers naar de West-Duitse televisie keken, stroomden de inwoners van Oost-Berlijn naar de grensovergangen met West-Berlijn. Angela Merkel zag het in een nieuwsuitzending van de ZDF, wilde gaan kijken bij de Muur, maar besloot eerst, zoals gebruikelijk op donderdagavond, met een vriendin naar de sauna te gaan.Historische gebeurtenis
Angela Merkel begreep direct dat zij getuige was van een historische gebeurtenis. Na de sauna sloeg ze het aanbod om nog een biertje te gaan drinken af. Angela wilde naar de Muur. Ze ging via de grensovergang Bornholmer Strasse naar de wijk Wedding, waar ze in contact kwam met vreemden. Ze dronk een biertje met een West-Berlijnse familie, proostte op de Val van de Muur, belde met haar tante in Hamburg en ging weer op tijd naar huis, want ze moest de volgende dag weer vroeg op. "Het was genoeg voor die avond," zei Merkel later, "voor mijn doen was ik toch al tamelijk ver gegaan."Jubel
Willy Brandt was de eerste politicus die zei wat de Duitsers wilden horen. Een dag na de Val van de Muur sprak hij historische woorden op het bordes van het Schöneberger Rathaus: "Nu groeit samen, wat samen hoort." Bondskanselier Helmut Kohl pleitte op deze bijeenkomst om voorzichtig te blijven en verstandig te handelen. In het weekend van 11 en 12 november 1989 bezochten drie miljoen Oost-Duitsers West-Berlijn en de Bondsrepubliek. Elke bezoeker kreeg 100 mark 'begroetingsgeld'. Duizenden West-Duitsers bezochten de DDR. "Voor zowel Oost-Duitsers als West-Duitsers was het bezoek een cultuurschok," schreef Edmond Hofland.Angela Merkel realiseerde zich dat de Val van de Berlijnse Muur een breuk in het leven van haar landgenoten zou gaan vormen. Later vertelde Merkel dat ze in de novemberdagen die volgden ongekend blij was geweest. Op dat moment dachten nog veel Oost-Duitsers in een voortbestaan van de DDR. De vlucht naar het westen ging gewoon door. Elke dag verlieten tweeduizend Oost-Duitsers hun geboortegrond om hun heil in het westen te zoeken.
Chaos
Chaos overheerste in de DDR. De economie klapte in elkaar. Helmut Kohl kwam op 28 november met een tienpuntenplan. De Duitse eenwording moest in samenwerking met de DDR tot stand komen en internationaal gesteund worden. Kohl stelde voor om direct concrete humanitaire hulp aan de DDR te geven. Helmut Kohl ging op 19 december 1989 naar Dresden voor een ontmoeting met Hans Modrow, de laatste voorzitter van de ministerraad van de DDR. Kohl kreeg daar een heldenontvangst. De massa schreeuwde "Helmut, Helmut" en zwaaide met West-Duitse vlaggen. Helmut Kohl begreep dat de snelheid van de hereniging bepaald zou worden door de Oost-Duitsers. Na het gesprek met Hans Modrow wist Kohl dat de eenheid snel tot stand zou komen. De Oost-Duitse economie bevond zich in een deplorabele toestand. Door de hoge emigratie en het grote enthousiasme van de bevolking zou de eenwording spoedig een feit worden, meende Helmut Kohl.Demokratischer Aufbruch
Een maand voor de Val van de Muur organiseerde de theoloog Ehrhart Neubert in zijn huis in de huidige Torstrasse in Berlijn een bijeenkomst. Hieruit zou de politieke partij Demokratischer Aufbruch (DA) ontstaan. De partij werd op 16 en 17 december 1989, tijdens een partijcongres in leipzig, officieel opgericht. Wolfgang Schnur werd tot voorzitter gekozen. Het partijbestuur bestond uit een theoloog, een historicus, een journalist en een advocaat die mensen had bijgestaan die door de Stasi waren opgepakt. De DA was voor een Duitse hereniging. Angela Merkel meldde zich op het partijbureau en vroeg of ze kon helpen. Daarmee begon haar politieke loopbaan. De chaos beviel haar wel, vertelde ze later. Haar eerste klus was het uitpakken en aansluiten van computers. Op verzoek van Wolfgang Schnur werd Angela Merkel enkele dagen later perswoordvoerster. De journalisten kregen al snel in de gaten dat Angela Merkel een goede woordvoerster was, schreef Margriet Brandsma. "Inhoudelijk was ze goed geïnformeerd, ze gaf zinvolle tips en kwam afspraken na."Wolfgang Schnur
Demokratischer Aufbruch fuseerde op 5 februari 1990 met Allianz für Deutschland, waarmee ook de CDUD, de Christelijk-Democratische Unie van Duitsland, gelieerd was. Voor een aantal aanhangers van DA ging de aansluiting bij de CDUD te ver. Angela Merkel bleef haar partij trouw. Ze nam verlof bij de Academie van Wetenschappen om zich geheel te kunnen richten op de campagne voor de eerste vrije verkiezingen in de DDR. Ze kreeg het druk, want enkele dagen voor deze stembusgang werd voorzitter Wolfgang Schnur (1944-2016) ontmaskerd als spion van de Stasi. Merkel noemde dit een bittere teleurstelling. Schnur had haar nooit recht in de ogen gekeken; een eigenschap die haar wantrouwend had gemaakt.Spionage
Een aantal mensen uit de directe omgeving van Angela Merkel bleken als informant voor de staatsveiligheidsdienst te hebben gewerkt. Michael Schindhelm, haar wetenschappelijke collega en vriend bij de academie, was gedongen spion geworden. In een artikel in de Baseler Zeitung zei Schindhelm dat hij gechanteerd werd door de Stasi. Hij zou nooit informatie over zijn collega's hebben doorgegeven. Frank Schneider deed dat wel. Deze persoonlijke vriend en collega werd door journalisten ontmaskerd als 'IM Bachmann'. Schneider zou de Stasi hebben verteld, dat Angela Merkel kritisch tegenover de Oost-Duitse staat stond en veel contacten onderhield met mensen die weinig ophadden met deze politiek, zoals kunstenaars en leden van de evangelische kerk. Frank Schneider vertelde ook aan de Stasi dat Angela Merkel enthousiast was over de idealen van de Poolse vakbond Solidarnosc. Haar vriend informeerde de veiligheidsdienst ook over persoonlijke beslommeringen. Zo wist de Stasi dat Angela Merkel al voordat ze van Ulrich Merkel was gescheiden lunchte met Joachim Sauer. Angela Merkel heeft geen contact meer willen hebben met deze verraders. "Ik had geen zin om hun rechtvaardiging te horen."Hereniging
De verkiezingen voor de 'Volkskammer', het parlement van de DDR, op 18 maart 1990 verliepen desastreus voor de DA. Zij behaalden maar twee procent van de stemmen, maar omdat de andere partijen in het samenwerkingsverband wel goede uitslagen kregen, werd de Allianz (42,8%) de grootste partij in het Oost-Duitse parlement. Vooral de CDU onder leiding van Lothar de Maizière scoorde goed. De Maizière werd premier van de laatste Oost-Duitse regering. Hij vroeg Angela Merkel plaatsvervangend woordvoerder te worden van zijn regering. Angela Merkel begeleidde De Maizière op zijn buitenlandse reizen. Zij vlogen naar Washington, Londen, Parijs en Moskou. Lothar de Maizière bewerkstelligde met Helmut Kohl de Duitse Hereniging. Hij werd op 3 oktober 1990 bondsminister voor bijzondere aangelegenheden in het kabinet-Kohl III. Op voorspraak van Lothar de Maizière wist Angela Merkel zich te verzekeren van een eigen kiesdistrict in de deelstaat Mecklenburg-Voorpommeren. Hierdoor kon zij op 2 december 1990 bij de eerste Bondsdagverkiezingen in het herenigde Duitsland een plek in de Bondsdag veroveren.Lothar de Maizière moest in 1991 aftreden, toen bekend werd dat hij als informant voor de Stasi had gewerkt. De loopbaan van Angela Merkel zou in de komende jaren een snelle ontwikkeling doormaken. Ze paste zich gemakkelijk aan en leerde snel hoe ze democratische machtsspelletjes moest toepassen.
Angela Merkel: een kanselier uit de DDR
Bondskanselier Angela Merkel was de eerste vrouw die leiding gaf aan de Duitse regering. Zij was in 2005 ook de eerste bondskanselier die afkomstig was uit de DDR, het communistische deel van Duitsland, dat na de Val van de Muur was opgegaan in de Bondsrepubliek.Angela Merkel: een kanselier uit de DDR
Lees Duitsland: Geschiedenis en Wetenswaardigheden als u uw vakantie in Duitsland wilt voorbereiden of meer wilt weten over de geschiedenis van dit interessante land.
PS
Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij veel aandacht aan de geschiedenis van Duitsland en de mooiste plekjes in dit land. Als u binnenkort uw vakantie in Duitsland doorbrengt kunt u zich met deze uitgave goed voorbereiden, want 'Duitsland: Geschiedenis en wetenswaardigheden' is niet alleen geschreven voor liefhebbers van geschiedenis.Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail
Duitsland
DuitslandPolitiek in Duitsland
Leestip
Een informatieve gratis nieuwsbrief over geschiedenis. Interessante verhalen over Nederland, Duitsland, Historische Plaatsen, Kastelen, Royalty, WO2 en Wetenschap.
Al twintig jaar een begrip bij liefhebbers
van geschiedenis en cultuur.
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
van geschiedenis en cultuur.
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Duitsland
In het e-book 'Duitsland: Geschiedenis en wetenswaardigheden' verzamelde Ruud van Capelleveen 150 verhalen die blijk geven van zijn fascinatie voor Duitsland. De onderwerpen in deze uitgave gaan over de geschiedenis van onze oosterburen. Duitsland was eeuwenlang een lappendeken van staatjes en koninkrijkjes. Niet veel Nederlanders weten dat Duitsland pas in 1871 door Otto von Bismarck tot een eenheid werd gesmeed. In deze uitgave staan 150 interessante en fraai geïllustreerde verhalen met wetenswaardigheden over de geschiedenis van Duitsland.
Bekijk: Duitsland
Tweede Wereldoorlog
'Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers' is de 'wie is wie' van deze oorlog. In deze publicatie nam Ruud van Capelleveen de belangrijkste personen op die een rol van betekenis speelden in dit wereldomvattende conflict. U kunt in deze biografiën snel de belangrijkste feiten opzoeken.
In 'Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers' van Ruud van Capelleveen treft u de biografieën aan van 165 mannen en vrouwen die in deze oorlog een beslissende rol speelden.
Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers
Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.