Berlijnse Muur

Symbool van Koude Oorlog

Berlijn werd na de Tweede Wereldoorlog verdeeld in vier sectoren: een Russische, een Amerikaanse, een Britse en een Franse. In 1961 bouwde Oost-Duitsland de Berlijnse Muur om een einde te maken aan de uitstroom van burgers naar de westelijke sectoren.Na de Duitse eenwording werd de Muur grotendeels afgebroken. Men wilde in Berlijn niet meer herinnerd worden aan de tijd van een verdeeld Duitsland.

Geschiedenis

In de zomer van 1948 blokkeerde Rusland de westelijke sectoren in een poging om de stad Berlijn te annexeren. De geallieerden reageerden met de instelling van een luchtbrug. De blokkade van Berlijn werd door de Russen in mei 1949 opgeheven. In 1949 werd de Bondsrepubliek Duitsland, met als hoofdstad Bonn, opgericht. De sector die onder Russisch bewind stond, ging Duitse Democratische Republiek heten. West-Berlijn was nu een enclave in de DDR. Langzaam werden de burgers in het oosten afgezonderd. In 1952 verbrak de DDR alle telefoonverbindingen tussen het oosten en het westen van de stad. Een jaar later kwam er ook een einde aan de rechtstreekse bus- en tramverkeer tussen Oost- en West-Berlijn. Men kon nu nog te voet of met de S-Bahn de grens tussen de sectoren passeren.

Verschillen

De verschillen in economische ontwikkeling en vrijheden tussen Oost en West waren gewoon te groot. De burgers in Oost-Berlijn waren zeer ontevreden. Op 17 juni 1953 leidde een staking tot een opstand, die bloedig werd onderdrukt. De opstand eindigde met 21 doden en 187 gewonden. Veel Oost-Duitsers vluchtten naar West-Duitsland. Tot de bouw van de Berlijnse Muur op 13 augustus 1961 vluchtten 2,7 miljoen mensen van Oost naar West, weg van de communistische heilstaat, naar de verlokkingen van de vrije en rijke Bondsrepubliek. Om aan de leegloop een eind te maken besloot Oost-Duitsland op 13 augustus 1961 om West-Berlijn te omgeven met de muur. Men begon nog dezelfde dag. Eerst werden wegversperringen opgesteld en daarna werd Berlijn afgesloten met een muur. In enkele weken bouwde men een zwaarbewaakte betonnen muur met zeven doorgangsposten.

Berlijnse Muur

De 45 kilometer lange muur in Berlijn werd door de Oost-Duitse grenspolitie bewaakt. De grenswachten kregen het bevel om te schieten op de vluchtelingen. Oorspronkelijk bestond de Berlijnse Muur uit eenvoudige rollen prikkeldraad. Het prikkeldraad werd al snel vervangen door een vier meter hoge muur. Een buis daarbovenop moest voorkomen dat men zich aan de muur kon vastklampen. Achter de muur was een niemandsland, een strook van tientallen meter breed met aan beide kanten hoge prikkeldraadversperringen.Daartussen was de grond bezaaid met mijnen en automatisch schietende mitrailleurs. Alle bomen en struiken waren verwijderd op deze strook. Vooral de tussen 1970 en 1983 opgestelde automatische schietinstallatie was controversieel. De strook kreeg de naam 'Todesstreifen', de strook van de dood. Vanaf wachttorens hielden soldaten het gebied in de gaten. Iedereen die probeerde te vluchten werd neergeschoten.

Val van de Muur

De Berlijnse Muur viel op 9 november 1989, nadat een van de partijleiders van de DDR, Günter Schabowski, tijdens een persconferentie na een vraag van een Italiaanse journalist over een nieuwe reisregeling voor DDR-burgers zei dat er zojuist een beslissing was genomen. "We hebben besloten dat iedere DDR-burger de grens over mag." Op de vervolgvraag wanneer deze regeling inging antwoordde hij dat de regeling direct inging. Het was toen 18:57 uur. Veel Oost-Duitsers keken naar de Tagesschau, het nieuws van de West-Duitse ARD, en zo raakte het nieuws over de nieuwe reisregeling snel bekend in Oost-Duitsland. De Oost-Duitsers trokken massaal naar de Berlijnse Muur. De grenswachten waren overdonderd. Zij wisten niet wat ze moesten doen, want richtlijnen ontbraken. Om 23:52 besloot men de grensovergangen te openen. Het werd een van de meest gedenkwaardige momenten uit de moderne Duitse geschiedenis: Oost- en West-Berlijners sloten elkaar in de armen, dronken een biertje en konden hun geluk niet op. Eindelijk was de Muur gevallen. In de volgende maanden ontstond een nieuw Duitsland. Elf maanden later, op 3 oktober 1990, volgde de Duitse Hereniging.

Herinnering

Na de Duitse Eenwording sloopte men in enkele jaren een groot deel van de muur die de stad zolang in twee kampen gescheiden had. Op enkele plaatsen staan nog enkele stukken muur. Op andere plekken heeft het stadsbestuur de muur laten markeren in het wegdek.
Op enkele plaatsen in Berlijn wordt deze periode in beeld gebracht. De belangrijkste hiervan zijn de Gedenkstätte Berliner Mauer in de Bernauer Strasse en het museum bij de voormalige grensovergang Checkpoint Charlie. Gedurende de 28 jaar dat de muur bestond vluchtten ongeveer 5.000 mensen naar West-Berlijn. In totaal werden 192 mensen tijdens hun vluchtpoging door de grenswachten vermoord, maar het exacte cijfer zal niet meer achterhaald worden. Overigens overleden ook een dertigtal grenswachters door ongevallen of doordat zij door vluchtelingen werden gedood. In Haus am Checkpoint Charlie ziet u hoe ingenieus deze ontsnappingen waren. Men gebruikte bijvoorbeeld verbouwde auto's met geheime compartimenten en men groef tunnels.

Checkpoint Charlie

In de tijd dat Berlijn nog verdeeld werd stond de controlepost Checkpoint Charlie op de grens tussen de Amerikaanse en de Russische sector bij een doorgang van de Berlijnse Muur op de Friedrichstasse. Na de Duitse Eenwording werd Checkpoint Charlie een toeristische bezienswaardigheid.
Checkpoint Charlie

Lees Duitsland: Geschiedenis en Wetenswaardigheden als u uw vakantie in Duitsland wilt voorbereiden of meer wilt weten over de geschiedenis van dit interessante land.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij veel aandacht aan de geschiedenis van Duitsland en de mooiste plekjes in dit land. Als u binnenkort uw vakantie in Duitsland doorbrengt kunt u zich met deze uitgave goed voorbereiden, want 'Duitsland: Geschiedenis en wetenswaardigheden' is niet alleen geschreven voor liefhebbers van geschiedenis. De Berlijnse Muur komt ook voor in onze uitgave Duitsland: Geschiedenis en wetenswaardigheden.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Duitsland

Duitsland
Geschiedenis Berlijn

De hereniging van Duitsland in 1990 zorgde voor een ongekende dynamiek in de oude Pruisische stad Berlijn. Jarenlang domineerden bouwkranen het centrum van de stad. In korte tijd werd een nieuw regeringscentrum uit de grond gestampt bij de oude Rijksdag, die weer als parlement in gebruik genomen werd. Belangrijke bedrijven en instellingen openden er een kantoor. Berlijn werd een populaire bestemming voor Nederlandse en Belgische toeristen.
Ruud van Capelleveen laat in 'Berlijn: Geschiedenis en wetenswaardigheden' zien wat Berlijn te bieden heeft.
Berlijn: Geschiedenis en wetenswaardigheden



In het e-book 'Duitsland: Geschiedenis en wetenswaardigheden' verzamelde Ruud van Capelleveen 150 verhalen die blijk geven van zijn fascinatie voor Duitsland. De onderwerpen in deze uitgave gaan over de geschiedenis van onze oosterburen. Duitsland was eeuwenlang een lappendeken van staatjes en koninkrijkjes. Niet veel Nederlanders weten dat Duitsland pas in 1871 door Otto von Bismarck tot een eenheid werd gesmeed. In deze uitgave staan 150 interessante en fraai geïllustreerde verhalen met wetenswaardigheden over de geschiedenis van Duitsland.
Bekijk: Duitsland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.