Berlijnse Muur
Tekst: Ruud van Capelleveen
Auteur van Duitsland: Geschiedenis en Wetenswaardigheden en Kastelen in Duitsland
Auteur van Duitsland: Geschiedenis en Wetenswaardigheden en Kastelen in Duitsland
Symbool van Koude Oorlog

Foto Ageeth van Amerongen: Muurmarkering bij Rijksdag
Berlijn werd na de Tweede Wereldoorlog verdeeld in vier sectoren: een Russische, een Amerikaanse, een Britse en een Franse. In 1961 bouwde Oost-Duitsland de Berlijnse Muur om een einde te maken aan de uitstroom van burgers naar de westelijke sectoren.Na de Duitse eenwording werd de Muur grotendeels afgebroken. Men wilde in Berlijn niet meer herinnerd worden aan de tijd van een verdeeld Duitsland.Geschiedenis
In de zomer van 1948 blokkeerde Rusland de westelijke sectoren in een poging om de stad Berlijn te annexeren. De geallieerden reageerden met de instelling van een luchtbrug. De blokkade van Berlijn werd door de Russen in mei 1949 opgeheven. In 1949 werd de Bondsrepubliek Duitsland, met als hoofdstad Bonn, opgericht. De sector die onder Russisch bewind stond, ging Duitse Democratische Republiek heten. West-Berlijn was nu een enclave in de DDR. Langzaam werden de burgers in het oosten afgezonderd. In 1952 verbrak de DDR alle telefoonverbindingen tussen het oosten en het westen van de stad. Een jaar later kwam er ook een einde aan de rechtstreekse bus- en tramverkeer tussen Oost- en West-Berlijn. Men kon nu nog te voet of met de S-Bahn de grens tussen de sectoren passeren.Verschillen
De verschillen in economische ontwikkeling en vrijheden tussen Oost en West waren gewoon te groot. De burgers in Oost-Berlijn waren zeer ontevreden. Op 17 juni 1953 leidde een staking tot een opstand, die bloedig werd onderdrukt. De opstand eindigde met 21 doden en 187 gewonden. Veel Oost-Duitsers vluchtten naar West-Duitsland. Tot de bouw van de Berlijnse Muur op 13 augustus 1961 vluchtten 2,7 miljoen mensen van Oost naar West, weg van de communistische heilstaat, naar de verlokkingen van de vrije en rijke Bondsrepubliek. Om aan de leegloop een eind te maken besloot Oost-Duitsland op 13 augustus 1961 om West-Berlijn te omgeven met de muur. Men begon nog dezelfde dag. Eerst werden wegversperringen opgesteld en daarna werd Berlijn afgesloten met een muur. In enkele weken bouwde men een zwaarbewaakte betonnen muur met zeven doorgangsposten.Berlijnse Muur
De 45 kilometer lange muur in Berlijn werd door de Oost-Duitse grenspolitie bewaakt. De grenswachten kregen het bevel om te schieten op de vluchtelingen. Oorspronkelijk bestond de Berlijnse Muur uit eenvoudige rollen prikkeldraad. Het prikkeldraad werd al snel vervangen door een vier meter hoge muur. Een buis daarbovenop moest voorkomen dat men zich aan de muur kon vastklampen. Achter de muur was een niemandsland, een strook van tientallen meter breed met aan beide kanten hoge prikkeldraadversperringen.Daartussen was de grond bezaaid met mijnen en automatisch schietende mitrailleurs. Alle bomen en struiken waren verwijderd op deze strook. Vooral de tussen 1970 en 1983 opgestelde automatische schietinstallatie was controversieel. De strook kreeg de naam 'Todesstreifen', de strook van de dood. Vanaf wachttorens hielden soldaten het gebied in de gaten. Iedereen die probeerde te vluchten werd neergeschoten.Val van de Muur
De Berlijnse Muur viel op 9 november 1989, nadat een van de partijleiders van de DDR, Günter Schabowski, tijdens een persconferentie na een vraag van een Italiaanse journalist over een nieuwe reisregeling voor DDR-burgers zei dat er zojuist een beslissing was genomen. "We hebben besloten dat iedere DDR-burger de grens over mag." Op de vervolgvraag wanneer deze regeling inging antwoordde hij dat de regeling direct inging. Het was toen 18:57 uur. Veel Oost-Duitsers keken naar de Tagesschau, het nieuws van de West-Duitse ARD, en zo raakte het nieuws over de nieuwe reisregeling snel bekend in Oost-Duitsland. De Oost-Duitsers trokken massaal naar de Berlijnse Muur. De grenswachten waren overdonderd. Zij wisten niet wat ze moesten doen, want richtlijnen ontbraken. Om 23:52 besloot men de grensovergangen te openen. Het werd een van de meest gedenkwaardige momenten uit de moderne Duitse geschiedenis: Oost- en West-Berlijners sloten elkaar in de armen, dronken een biertje en konden hun geluk niet op. Eindelijk was de Muur gevallen. In de volgende maanden ontstond een nieuw Duitsland. Elf maanden later, op 3 oktober 1990, volgde de Duitse Hereniging.Herinnering
Na de Duitse Eenwording sloopte men in enkele jaren een groot deel van de muur die de stad zolang in twee kampen gescheiden had. Op enkele plaatsen staan nog enkele stukken muur. Op andere plekken heeft het stadsbestuur de muur laten markeren in het wegdek. Op enkele plaatsen in Berlijn wordt deze periode in beeld gebracht. De belangrijkste hiervan zijn de Gedenkstätte Berliner Mauer in de Bernauer Strasse en het museum bij de voormalige grensovergang Checkpoint Charlie. Gedurende de 28 jaar dat de muur bestond vluchtten ongeveer 5.000 mensen naar West-Berlijn. In totaal werden 192 mensen tijdens hun vluchtpoging door de grenswachten vermoord, maar het exacte cijfer zal niet meer achterhaald worden. Overigens overleden ook een dertigtal grenswachters door ongevallen of doordat zij door vluchtelingen werden gedood. In Haus am Checkpoint Charlie ziet u hoe ingenieus deze ontsnappingen waren. Men gebruikte bijvoorbeeld verbouwde auto's met geheime compartimenten en men groef tunnels.Checkpoint Charlie

Checkpoint Charlie
Lees Duitsland: Geschiedenis en Wetenswaardigheden als u uw vakantie in Duitsland wilt voorbereiden of meer wilt weten over de geschiedenis van dit interessante land.
PS
Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij veel aandacht aan de geschiedenis van Duitsland en de mooiste plekjes in dit land. Als u binnenkort uw vakantie in Duitsland doorbrengt kunt u zich met deze uitgave goed voorbereiden, want 'Duitsland: Geschiedenis en wetenswaardigheden' is niet alleen geschreven voor liefhebbers van geschiedenis. De Berlijnse Muur komt ook voor in onze uitgave Duitsland: Geschiedenis en wetenswaardigheden.Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail
Duitsland
DuitslandGeschiedenis Berlijn
Leestip
Een informatieve gratis nieuwsbrief over geschiedenis. Interessante verhalen over Nederland, Duitsland, Historische Plaatsen, Kastelen, Royalty, WO2 en Wetenschap.
Al twintig jaar een begrip bij liefhebbers
van geschiedenis en cultuur.
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
van geschiedenis en cultuur.
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Geschiedenis Berlijn

Ruud van Capelleveen laat in 'Berlijn: Geschiedenis en wetenswaardigheden' zien wat Berlijn te bieden heeft op het gebied van geschiedenis en cultuur.
Berlijn: Geschiedenis en wetenswaardigheden
Duitsland

Bekijk: Duitsland
Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.