Slag bij Heiligerlee

Tachtigjarige Oorlog

De Slag bij Heiligerlee op 23 mei 1568 duurde slechts twee uur, maar wordt nu beschouwd als het beginpunt van de tachtig jaar durende strijd tussen de Nederlanden en Spanje. Eigenlijk begon de strijd tegen de Spaanse overheersing al eerder. Aan Heiligerlee ging de verloren Slag bij Dalheim vooraf.

Filips II

Koning Filips II kon niet accepteren dat het protestantisme in de Nederlanden verbreid werd. Hij voelde zich geroepen het katholieke geloof ongeschonden te bewaren. Filips zou herhaaldelijk gezegd hebben dat hij de Nederlanden liever te gronde zou zien gaan, dan dat hij ketterij in zijn rijk zou accepteren.

Godsdienstoorlog

De stellingname van Filips II op godsdienstig gebied zorgde voor verscherping van de tegenstellingen. De strijd kreeg daardoor het karakter van een godsdienstoorlog en Filips lokte daarmee plunderingen van katholieke goederen uit. Na de beeldenstorm verving hij landvoogdes Margaretha voor de gevreesde hertog van Alva. Deze krijgsheer kreeg de opdracht het volk tot absolute gehoorzaamheid aan de kerk en de koning te brengen.

Willem van Oranje

Het verzet bestond al veel langer en de oorlog was in feite al gestart. Tijdens de Slag bij Oosterweel had Willem van Oranje nog aan Spaanse zijde gestaan. Hij had vanuit Antwerpen verhinderd dat het protestantse leger te hulp kon komen. Korte tijd later draaide Willem van Oranje. Hij benaderde vorsten in Duitsland om de protestanten te hulp te komen. Er werden legertjes gevormd. De Nederlanden zouden van verschillende kanten aangevallen worden.

Slag bij Dalheim

Lodewijk van Nassau zou in Groningen en Friesland een aanval ondernemen. Willem van Oranje zou in Brabant oprukken, maar hij richtte zich eerst op Roermond. Het beleg mislukte en de opstandelingen trokken naar de stad Erkelenz. Alva stuurde zijn leger naar Dalheim, waar de slapende opstandelingen op 25 april 1568 in de Slag bij Dalheim werden verslagen.

Adolf van Nassau

Lodewijk van Nassau zat in mei 1568 nog aan tafel in het klooster van Heiligerlee, toen hij hoorde dat een Spaans leger in aantocht was. Korte tijd later ontbrandde de strijd. De veldslag bij Heiligerlee werd gewonnen door de opstandelingen, maar hierbij kwam Adolf van Nassau om het leven. Oranje verloor later nog twee broers.

Roemloos

Willem van Oranje had zijn broer voorgehouden om door te stoten als de overwinning een feit was. Maar daar kwam het niet van. Lodewijk en zijn manschappen genoten na de veldslag van een biergelag. Het feest zou dagenlang hebben geduurd. Intussen kwamen de troepen van Alva snel naar het noorden. Lodewijks terugtocht werd daardoor roemloos. Zijn ongedisciplineerde manschappen waren geen partij voor de goed getrainde Spanjaarden. Lodewijk van Nassau kon zijn vege lijf redden. Hij bereikte via de Eems de Duitse stad Emden.

Herinnering

Het effect van de Slag bij Heiligerlee was klein. De geplande aanval op Groningen was op een grote mislukking uitgelopen. Ter herinnering aan de slag onthulde koning Willem III in 1873 het Graaf Adolfmonument in Heiligerlee. In Heiligerlee staat een museum over deze veldslag en de Tachtigjarige Oorlog, het Museum Slag bij Heiligerlee.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de Tachtigjarige Oorlog. Lees Tachtigjarige Oorlog als u meer wilt weten over de oorlog van de Nederlandse gewesten tegen Spanje en het ontstaan van Nederland. De Slag bij Heiligerlee in 1568 komt ook voor in onze uitgave Tachtigjarige Oorlog 1568-1648.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Tachtigjarige Oorlog

De Tachtigjarige Oorlog was niet alleen de langstdurende oorlog in de Nederlanden, maar ook de belangrijkste, want de Nederlandse gewesten keerden zich af van het Habsburgse bestuur en daardoor ontstond de zelfstandige staat Nederland. In de Tachtigjarige Oorlog vonden een groot aantal belegeringen en veldslagen plaats. De belangrijkste worden besproken in het 'Tachtigjarige Oorlog 1568-1648: de opstand en het ontstaan van Nederland'. Ook de belangrijkste veldheren, zowel aan Spaanse als aan Nederlandse zijde, zijn te vinden in deze uitgave.
Tachtigjarige Oorlog


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.