Ketters en ketterij

Onderdrukking

In Spanje had men in 1478 al een instituut opgericht om de katholieke orthodoxie te handhaven. De Spaanse Inquisitie stond onder directe leiding van de Spaanse koning. De Inquisitie vervolgden ketters, mensen die een ander geloof aanhingen of op belangrijke punten afgeweken van de officiële opvattingen van de kerk van Rome. De Inquisitie zou pas in 1834 in Spanje afgeschaft worden.

Arabieren en Joden

Het Iberische Schiereiland, het geografische gebied dat tegenwoordig uit Spanje en Portugal bestaat, werd tot het einde van de middeleeuwen gedomineerd door Arabieren. In sommige delen van Spanje, zoals Granada, woonden aan het einde van de middeleeuwen nog veel moslims. In Spanje woonden ook veel joden, vooral in de steden Barcelona, Sevilla en Valladolid waren grote joodse wijken. Aan het einde van de veertiende eeuw werden duizenden joden omgebracht. Een gevolg hiervan was de massale bekering van joden. Er bleven echter moslims en joden bestaan in Spanje, maar over de exacte reden van het besluit tot oprichting van de Inquisitie door het koninklijk huis tasten wetenschappers in het duister.

Rechtspraak

De Spaanse Inquisitie trad ook op in de Spaanse Nederlanden. Een vroeg voorbeeld daarvan is de moord op William Tyndale in Vilvoorde. Deze Engelse theoloog en Bijbelvertaler maakte kennis met de geschriften van Maarten Luther en discussieerde met Thomas More over de belangrijkste reformatorische opvattingen. Hij vestigde zich in Antwerpen, werd gevangengenomen en op 6 oktober 1536 in Vilvoorde door wurging en verbranding vermoord.

Spaanse Inquisitie

De openbare terechtstellingen dienden als waarschuwing voor de gelovigen. De Spaanse Inquisitie trad hard tegen ketters op. Joden en protestanten werden vaak gemarteld. Marteling werd toegepast om een bekentenis te verkrijgen. De bekentenissen van de vermeende ketter werden vastgelegd door een notulist en deze verklaring diende als bewijs tijdens het proces.

Brandstapel

Deze werkwijze zorgde er voor dat er zelden iemand vrijgesproken werd. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog eindigde het leven van een veroordeelde ketter doorgaans op de brandstapel. Als de veroordeelde berouw toonde werd hij gewurgd en werd zijn lichaam vervolgens verbrand.

Walging

De methode die de inquisitieambtenaren toepasten bij het systematisch opsporen van afwijkingen, het gebruik maken van alle vormen van verklikking en laster, het toepassen van de pijniging, het opbouwen en in stand houden van een systeem dat hierop was gericht, was meer dan onverdraagzaamheid, schreef Robert van Roosbroeck in zijn studie over koning Filips II van Spanje. "Het lezen van de verslagen van de onderzoeken van de Raad van Beroerten, van de bestraffing der wederdopers en calvinisten roept nu nog walging op."

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de Tachtigjarige Oorlog. Lees Tachtigjarige Oorlog als u meer wilt weten over de oorlog van de Nederlandse gewesten tegen Spanje en het ontstaan van Nederland. Ketters en ketterij komt ook voor in onze uitgave Tachtigjarige Oorlog 1568-1648.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Tachtigjarige Oorlog

De Tachtigjarige Oorlog was niet alleen de langstdurende oorlog in de Nederlanden, maar ook de belangrijkste, want de Nederlandse gewesten keerden zich af van het Habsburgse bestuur en daardoor ontstond de zelfstandige staat Nederland. In de Tachtigjarige Oorlog vonden een groot aantal belegeringen en veldslagen plaats. De belangrijkste worden besproken in het 'Tachtigjarige Oorlog 1568-1648: de opstand en het ontstaan van Nederland'. Ook de belangrijkste veldheren, zowel aan Spaanse als aan Nederlandse zijde, zijn te vinden in deze uitgave.
Tachtigjarige Oorlog


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.