Lunetten Houtense Vlakte

Rijksmonument

Tussen 1819 en 1826 werden voor de verdediging van Utrecht vier forten aangelegd als onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De verdedigingslinie werd hierbij naar het oosten opgeschoven, zodat ook de Domstad beschermd zou zijn bij een vijandelijke aanval. De vier Lunetten op de Houtense Vlakte hebben nu de status rijksmonument.

Nieuwe Hollandse Waterlinie

Het besluit voor de aanleg van een nieuwe waterlinie werd al in de Franse tijd gemaakt, maar men begon pas in 1816 met de aanleg. Het gebied aan de oostzijde van Utrecht was eigenlijk niet zo geschikt voor een waterlinie, want de Houtense Vlakte ligt hoger dan de omgeving. De oostzijde van Utrecht moest daarom met vier stevige forten verdedigd worden.

Halve maan

Deze vier forten kregen de vorm van een halve maan en werden daarom lunet genoemd. De vier lunetten bij Utrecht zijn nagenoeg identiek aan elkaar. De punt van het fort werd gericht in de richting waaruit men de vijand verwachtte. De achterzijde van het verdedigingswerk is open. De vier Lunetten op de Houtense Vlakte worden beheerd door de gemeente Utrecht.

Atoombunker

De forten werden verschillende keren verbeterd. In Lunet I, het noordelijke fort, bouwde men in de jaren vijftig nog een atoombunker. Deze bunker diende tijdens de Koude Oorlog als landelijk hoofdkwartier van de Bescherming Bevolking (BB). De organisatie Bescherming Bevolking werd in 1952 aan het begin van de Koude Oorlog opgericht. Bescherming Bevolking werd op militaire leest georganiseerd. Oorspronkelijk dacht men genoeg vrijwilligers te kunnen motiveren om de dienst te bemensen. Toen dit niet lukte voerde men in 1958 de zogenaamde noodwachtplicht in. Hiervoor werden reeds afgezwaaide dienstplichtigen aangewezen.

Bescherming

De Bescherming Bevolking moest de civiele bevolking bijstaan bij bijzondere omstandigheden, zoals oorlogsdreigingen en rampen. Hiervoor werden een brandweerdienst, een eerstehulpdienst en een reddingsdienst in het leven geroepen. Daarnaast werd de Bescherming Bevolking bij het voorlichten van burgers ingezet. De organisatie werd officieel op 11 juni 1986 opgeheven.

Democratie

In het fort Lunet I werd het Fort van de Democratie gehuisvest. Dit was een initiatief van de Stichting Vredeseducatie in samenwerking met de gemeente Utrecht. Fort Lunet I wordt ook gebruikt door Ludens voor buitenschoolse opvang. "Samen met de kinderen verzinnen we allerlei leuke binnen- en buitenactiviteiten: van theater en kunst tot tuinieren en spelen met natuurlijke materialen," zegt Ludens. De twee zuidelijkste forten liggen in het Beatrixpark in het noordwesten van de woonwijk Lunetten.

Lunetten

De woonwijk Lunetten in Utrecht wordt van de rest van stad gescheiden door de Waterlinieweg. De wijk werd in de jaren zeventig aangelegd. Inspraak van bewoners speelde een belangrijke rol voor de meningsvorming van de architecten en stedenbouwkundigen die betrokken waren bij de aanleg en bouw van deze wijk. De naam van de woonwijk verwijst naar de halvemaanvormige verdedigingswerken die omgeven zijn door water aan de noordzijde van de wijk langs de Waterlinieweg.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Geschiedenis Utrecht
Nederland in Oorlog

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.