Kasteel Lichtenberg bij Maastricht

Kasteel in Limburg

Omstreeks 1212 begon Hugo II van Pierremont tijdens de Luiks-Brabantse Oorlogen met de bouw van kasteel Lichtenberg op de Sint-Pietersberg bij Maastricht. Hugo II van Pierremont bouwde zijn kasteel op de fundamenten van een donjon uit de tiende eeuw. Kasteel Lichtenberg werd tussen de twaalfde en de zestiende eeuw verschillende keren uitgebreid en verbeterd. Men verhoogde bijvoorbeeld de donjon met twee extra verdiepingen.

Middeleeuwen

Het kasteel stond aan de oostelijke steile rand van het Sint-Pietersbergplateau. Oorspronkelijk werd het kasteel Luchtenborg genoemd. Ook de Latijnse naam Mons Lucis komt in documenten voor als men deze burcht bedoelde. Bisschop Hugo II van Pierrepont bouwde omstreeks 1212 op deze plaats een kasteel tijdens de Luiks-Brabantse oorlogen. Hij bouwde dit kasteel op de fundamenten van een donjon uit de tiende eeuw. De donjon werd in de twaalfde en vijftiende eeuw in stappen met twee etages verhoogd. Het kasteel werd in de vijftiende en zestiende eeuw verbeterd en uitgebreid.

Hollandse Oorlog

Lichtenberg werd tijdens de Hollandse Oorlog twee maal belegerd. Dit gebeurde in 1673 en in 1676. In 1673 werd de stad Maastricht door de Fransen belegerd en ingenomen. In 1676 ondernam Willem III van Oranje een poging om de vestingstad te heroveren. Bij deze krijgshandelingen werd het kasteel verwoest.

Kasteelruïne

Kasteel Lichtenberg bij Maastricht werd later weer opgebouwd. Lichtenberg werd tot 1740 bewoond, maar na een brand in 1747 raakte het kasteel in verval. Men bouwde een hoeve op het kasteelterrein. Het woonhuis van deze boerderij bestaat nog. Het poortgebouw met het geknikte schilddak en de stallen werden in 1816 gebouwd. Aan het begin van de twintigste eeuw bracht men een ijzeren trap met een platform aan bij de donjon. De toren werd een uitzichttoren.

ENCI

In de Sint-Pietersberg werd eeuwenlang het krijtgesteente uitgehouwen. Dit gesteente werd ook wel Limburgse mergel genoemd. De stenen werden gebruikt als bouwsteen en als bemestingsmateriaal voor akkers. Het gangenstelsel was in de zeventiende eeuw al zeer uitgebreid. De totale lengte van de gangen bedroeg ongeveer honderdvijftig kilometer. Het kasteel en de daarbij behorende gronden werd in 1921 gekocht door een voorloper van de in 1926 opgerichte Eerste Nederlandse Cement Industrie (ENCI). Door de bouw van de ENCI-fabriek en de mergelwinning kwam de kasteelruïne nu geïsoleerd op een kale rots te staan. Door dagbouwwinning, het afgraven van de berg, in de twintigste eeuw verdween ongeveer tachtig procent. De mergelwinning bij de Sint-Pietersberg werd op 1 juli 2018 definitief stopgezet.

Natuurmonumenten

De Sint-Pietersberg wordt nu beheerd door de vereniging Natuurmonumenten. Aan de zuidzijde van de groeve werd in 2010 een fiets- en mountainbikepad geopend. De groeve werd omgevormd tot een natuurgebied. Op de noordflank van de Sint-Pietersberg bouwde men aan het begin van de achttiende eeuw een fort. Dit Fort Sint Pieter was tot 1867 onderdeel van de vestingwerken van Maastricht. Het fort is tegenwoordig een toeristische attractie. Het fort werd in deze eeuw gerestaureerd. Hierbij verdween een uitspanning uit de vorige eeuw.

Natuur

De Sint-Pietersberg heeft een bijzondere flora. De planten in dit natuurgebied hebben een voorkeur voor een vochtige kalkrijke bodem. De vele gaten en spelonken in de berg zijn aantrekkelijk voor sommige diersoorten. Zo broedt de oehoe er sinds 1997. De vlindersoort boswitje komt nergens anders in Nederland voor. Voor de inwoners van Maastricht is de Sint-Pietersberg een aantrekkelijk wandelgebied, maar de bezoekers komen ook van verder. De Sint-Pietersberg is het begin- of eindpunt van het Pieterpad tussen Pieterburen en de Sint-Pietersberg. Het gebied rond de berg is grotendeels afgesloten voor gemotoriseerd verkeer.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Kastelen en Buitenplaatsen in Nederland
Kastelen Limburg
Geschiedenis Limburg

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de ontstaansgeschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Het woord kasteel werd in de middeleeuwen nooit gebruikt als aanduiding voor een kasteel, in welke hoedanigheid dan ook. De term kasteel wordt pas sinds de laatste eeuwen gebruikt en geldt als een soort verzamelnaam voor alle vormen van kastelen. In de middeleeuwen werden kasteelachtige gebouwen aangeduid als: huis, stins of steenhuis, burg of burcht, slot, borg, havezate, ridderhofstad of toren.
Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.