Gevangenpoort in Den Haag

Middeleeuwse poort bij het Binnenhof

De middeleeuwse Gevangenpoort bij het Binnenhof in Den Haag is vooral bekend geworden als de plaats waar de talentvolle raadpensionaris Johan de Witt met zijn broer Cornelis werd vermoord in het Rampjaar 1672. Hun lichamen werden opgehangen op het Groene Zoodje. In de Gevangenpoort is tegenwoordig een museum gevestigd. U kunt er straf- en martelwerktuigen bewonderen.

Staatsgevangenis

De Gevangenpoort was oorspronkelijk een van de drie toegangspoorten tot het kasteel van de graven van Holland. Het is het enige poortgebouw uit de middeleeuwen dat in Den Haag bewaard bleef. De Gevangenpoort in Den Haag werd in de tijd van Filips de Goede staatsgevangenis. Boven de poort, aan de zijde van de Plaats, bracht men een wapensteen aan met het gebeeldhouwde en beschilderde wapen van het graafschap Holland. De Gevangenpoort werd tot 1828 gebruikt als gevangenis.

Stadhouderloos Tijdperk

Johan de Witt was tijdens het Eerste Stadhouderloze Tijdperk negentien jaar lang raadpensionaris van het graafschap Holland. Hierdoor was hij de belangrijkste politicus van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. in 1672 werd de Republiek aangevallen door Engeland en Frankrijk. Het jaar zou de geschiedenis in gaan als het Rampjaar. De royalisten keerden zich tegen de gebroeders de Witt. Op zowel Cornelis als Johann werd in juni 1672 een moordaanslag gepleegd. Johan de Witt raakte gewond. Hij werd door twee messteken verwond.

Moord bij Gevangenpoort

In juli 1672 werd Cornelis de Witt gearresteerd. Hij zou een moordaanslag op Willem III hebben beraamd. Het moordplan kon echter niet bewezen worden, ook niet nadat hij in de Gevangenpoort op de pijnbank was gelegd. Uiteindelijk werd Cornelis levenslang verbannen uit Holland en verloor hij al zijn functies. Op 4 augustus 1672 diende Johan de Witt zijn ontslag in als raadpensionaris. Hij werd naar de Gevangenpoort gelokt. Cornelis zou hem hebben willen spreken. Toen hij weer naar buiten kwam werd hij samen met zijn broer gegrepen en vermoord. Hun lijken werden op het Groene Zoodje opgehangen aan de wipgalg, waarna hun lichamen gruwelijk werden toegetakeld. Tenen, vingers, oren, neuzen en andere lichaamsdelen werden afgesneden en door omstanders als trofeeën meegenomen.

Victor de Stuers

Jan V van Arkel en Reinier van Oldenbarnevelt zijn naast Cornelis de Witt de bekendste gevangenen die hier hebben vastgezeten. Toen de Gevangenpoort niet meer als gevangenis werd gebruikt wilde men het poortgebouw slopen voor de uitbreiding van de nabijgelegen Koninklijke Stallen. Later benoemde Johan Rudolf Thorbecke het bouwwerk als een 'historisch gedenkteken'. Desondanks wilde men het gebouw in 1873 slopen. Dit werd voorkomen door Victor de Stuers. De gevangenpoort behoort tot de 'Top 100 van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg'.

Museum

Victor de Stuers bestemde het gebouw tot museum voor strafwerktuigen. Hij werd zelf de eerste directeur van Museum de Gevangenpoort. Het museum bezit een grote collectie straf- en martelwerktuigen, zoals brandijzers, beulzwaarden, duimschroeven, pijnbanken en schandborden. In de voormalige cipierswoning van de Gevangenpoort staat ook een guillotine uit de Franse Tijd. Bezoekers kunnen onder meer het cellenblok, de pijnkamer, de examineerkamer, de ridderkamer en de vrouwenkamer bewonderen.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Meer over de geschiedenis van de stad Den Haag is te vinden in Den Haag: Geschiedenis en wetenswaardigheden. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland. De Gevangenpoort komt ook voor in onze interessante uitgave over Den Haag.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Geschiedenis Den Haag
Geschiedenis Zuid-Holland

Als u meer wilt weten over Den Haag is de uitgave van Ruud van Capelleveen een aanrader. Aan de hand van honderdvijftig onderwerpen komt u veel te weten over de geschiedenis, de wetenswaardigheden, de fraaiste monumenten en de interessantste reisdoelen. Ook liefhebbers die de stad goed menen te kennen zullen verrast worden door de wetenswaardigheden die de auteur aanreikt.
Den Haag


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.