Doesburg

Doesburg

Doesburg is een oude Gelderse stad, die al in de Romeinse tijd zou zijn gesticht door Drusus. De stad heette toen Drusiburgum, maar hierover bestaan nogal wat twijfels, schreef Wil de Jong in 'Achterhoek en de Liemers' (Scriptum, 1997). Duizend jaar later werd het - en dat is wel zeker - door de gunstige ligging bij de IJssel en de Oude IJssel een belangrijk internationaal handelscentrum. Doesburg was lid van het Hanzeverbond. Toen de macht en de voordelen van de Hanze verdwenen kreeg Doesburg betekenis als vestingstad.

Doesburg

Als u in Doesburg wandelt ziet u hier en daar nog de stille getuigen van deze tijd. Een groot deel van de bastions en de stadswallen werd door de Franse troepen van Lodewijk XIV vernield: 1672 was ook voor Doesburg een rampjaar. Aan het einde van de zeventiende eeuw kwam vestingbouwer Menno van Coehoorn (1641-1704) naar Doesburg. Hij ontwierp een nieuwe stadsverdediging. Een deel van deze verdedigingswerken is nog te zien in Doesburg. Ze zijn nu begroeid en veranderd in fraaie wandel- en natuurgebieden. Volgens Wil de Jong bleef Doesburg tot 1923 een vestingstad. "Daardoor konden de vele monumentale huizen en gebouwen uit de glorierijke middeleeuwen niet ten offer vallen aan de vernieuwingsdrang van de fin de siècle."

Interieur Martinikerk

Mosterdmuseum

Aan het einde van de middeleeuwen werd al mosterd gemaakt in Doesburg. De eerste vermelding stamt uit 1457. De akte meldt de mosterdmolen van Gosen Momme. In Doesburg waren vroeger veel mosterdmakers gevestigd. De inwoners werden daarom wel gekscherend 'mosterdpotten' genoemd. In 1865 waren er nog zes mosterdmakers. Tegenwoordig is er nog één mosterdfabriek. Deze fabriek in de Gildehof is tevens museum. In de Doesburgse Mosterd- en Azijnfabriek wordt de mosterd met een oude mosterdmolen nog op ambachtelijke wijze gemaakt.

Stolpersteine

Doesburg heeft meer dan zevenhonderd jaar een levendige Joodse gemeenschap gehad. Eeuwenlang werden ze als vreemdelingen beschouwd. Dit veranderde in de Franse tijd. In 1795 kregen de Joden rechtsgelijkheid. In de negentiende eeuw groeide de Joodse gemeenschap. Op 8 oktober 1941 werd de eerste razzia gehouden. Er woonden toen 26 Joden in Doesburg. De meesten werden weggevoerd en vermoord in Duitse concentratiekampen. De synagoge werd in april 1945 vernield. De ruïne heeft nog tot 1953 bestaan. De Joodse begraafplaats werd in 1962 geruimd. Ter herinnering aan de weggevoerde Joden werden in mei 2009 in Doesburg de eerste stolpersteinen geplaatst. Een stolperstein wordt in Nederland ook wel struikelsteen genoemd. Een messingplaatje op de steen vermeldt de naam, de geboortedatum, de deportatiedatum, de plaats en de datum van het overlijden van de Jood die hier in Doesburg woonde.

Raadhuis

Bezienswaardigheden

Doesburg heeft een groot aantal bezienswaardigheden, maar ook deze stad liep tijdens de Tweede Wereldoorlog schade op. De laatgotische Martinikerk, met steunpilaren in Nederrijnse stijl, en de oorspronkelijk 96 meter hoge toren met het befaamde Hemony-carillon, werd aan het einde van de oorlog zwaar beschadigd. De Gasthuiskerk is een overblijfsel van het vermoedelijk uit de veertiende eeuw stammende hospitaal. De Gasthuiskerk heeft een vijftiende-eeuwse toren. In het erbijgelegen Gasthuishofje staan sfeervolle bejaardenhuisjes. Het raadhuis van Doesburg werd in de zestiende eeuw gebouwd. Het achtergedeelte was oorspronkelijk een wijnhuis. Het geheel is een fraai voorbeeld van Nederrijnse bouwkunst. Vooral de raadzaal met de zeventiende-eeuwse schouw is indrukwekkend. Het schoorsteenstuk beeldt Salomo's eerste rechtspraak uit. Aan de Koepoortzijde van het raadhuis bevindt zich een blauwe steen. Daar plaatste men vroeger de draaikooi, waarin gestrafte burgers te kijk werden gesteld. In Doesburg staan ook veel oude woningen uit de zestiende en zeventiende eeuw. De Waag, ook wel Het Hoge Huis Gelria genoemd, is daar een typisch voorbeeld van.

Bestuur

Doesburg is een zelfstandige gemeente in de provincie Gelderland.

Grote of Martinikerk in Doesburg

De Grote of Martinikerk is de hoofdkerk van de Hanzestad Doesburg in de provincie Gelderland. In de vijftiende eeuw kreeg de Martinikerk haar huidige vorm. De toren kwam in 1430 gereed.
Grote of Martinikerk in Doesburg

Adolfo Natalini in Doesburg

De gemeente Doesburg had aan het begin van deze eeuw grote behoefte aan extra woonruimte. Het oog viel op het gebied tussen de IJssel en de oude binnenstad. Voor dit oude industriegebied in de vestingstad Doesburg ontwierp Adolfo Natalini een aantrekkelijke woonwijk.
Adolfo Natalini in Doesburg

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de mooiste plaatsen en monumenten in Gelderland. Lees de interessante uitgave Gelderland: Geschiedenis en bezienswaardigheden om meer te weten te komen over de mooiste provincie van Nederland. Doesburg komt ook voor in onze uitgave over de geschiedenis van Gelderland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Gelderland

Deze uitgave over Gelderland van Ruud van Capelleveen is zeker niet saai te noemen. Gelderland heeft een rijke geschiedenis en ook landschappelijk veel te bieden. De auteur informeert u op onderhoudende wijze over de geschiedenis en wetenswaardigheden van de honderdvijftig meest interessantste plaatsen in Gelderland.
Bezienswaardigheden in Gelderland


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.