Koning Hendrik I van Engeland (1068-1135)

Zoon van Willem de Veroveraar

Koning Hendrik I van Engeland werd in 1068 in Selby (York) geboren. Hij overleed op 1 december 1135 in het Franse Lyons-la-Forêt. Hendrik was het jongste kind van Willem de Veroveraar. Hij volgde in 1100 zijn broer Willem II op als koning van Engeland.

Kroning

Koning Willem II werd tijdens een jachtpartij in het New Forest tussen Southampton en Bournemouth geraakt door een pijl. Toen de dood van Willem bekend werd bezette Hendrik het kasteel van Winchester en legde hij de hand op de Engelse schakist. Hendrik werd op 5 augustus 1100 gekroond in Westminster Abbey. Hij handhaafde de belangrijkste bestuurders en beloonde zijn aanhangers met nieuwe leengoederen. Hendrik vroeg Anselmus van Canterbury terug te komen naar Engeland om zijn kerkelijke benoemingen te bevestigen.

Robert Curthose

In 1100 nam de oudste broer van Hendrik, Robert Curthose, deel aan de eerste kruistocht. Toen de hertog van Normandië terugkwam van zijn kruistocht verraste hij Hendrik door met een leger bij Portsmouth te landen. De legers van Robert Curthose en Hendrik raakten bijna slaags bij de plaats Alton in East Hampshire. Op het laatste moment werd een veldslag voorkomen. Tijdens de besprekingen die volgden werden de bezittingen verdeeld. Hendrik bleef koning van Engeland en Robert Curthose kreeg een jaarlijkse vergoeding en hulp om Normandië te verdedigen. Robert van Bellême bestreed Hendrik door enkele kastelen van Robert Curthose in te nemen in Engeland, zoals Anrundel, Tickhill en Shrewsbury.

Normandië

Drie jaar later begon Hendrik weer aandacht te schenken aan Normandië. Hij liet enkele van zijn onechte dochters trouwen met edelen in Normandië om daarmee zijn invloed te vergroten. De edelman Robert van Bellême liep over naar Robert Curthose. Hendrik beschuldigde Robert Curthose ervan om samen te spannen met Robert van Bellême. Hiermee zou hij het in Alton gesloten verdrag schenden. Hendrik stuurde in 1105 Robert Fitzhamon met een leger naar Normandië. Toen deze aanval mislukte omdat Robert Fitzhamon gevangen werd genomen, noemde hij dit een oorlogsdaad en had Hendrik een mooi excuus om de gebieden van Robert Curthose binnen te vallen.

Hertog van Normandië

Hendrik begon met een diplomatiek offensief. Belangrijke edelen in Normandië zouden zich daardoor afzijdig houden. Het leger van Hendrik bezette het westen van Normandië en trok vervolgens op naar Bayeux, waar Fitzhamon in de gevangenis zat. Het stadsbestuur weigerde de toegang, waarna Hendrik de stad belegerde. Hendrik nam later wraak door de stad plat te branden. Caen, de volgende stad, kon daardoor gemakkelijk ingenomen worden, maar uiteindelijk liep de aanval in Normandië vast. Hendrik keerde aan het einde van het jaar 1105 terug naar Engeland. In juli 1106 probeerde hij het opnieuw. Hendrik belegerde het kasteel van Tinchebray. Robert Curthose en Robert van Bellême kwamen het kasteel ontzetten, maar hun leger werd in de flanken aangevallen door bondgenoten van Hendrik. Robert van Bellême ontsnapte en Robert Curthose werd gevangengenomen. De Normandische vorst droeg zijn medestanders op de strijd te staken, maar koning Robert bleef gevangen. Robert van Bellême staakte de strijd en sloot vrede met Hendrik. Hendrik was nu ook hertog van Normandië, maar belangrijker was misschien dat hij nu de onbetwiste koning van Engeland was, want zijn belangrijkste tegenstanders waren nu uitgeschakeld.

Bestuur

Hendrik trad op 11 november 1100 in het huwelijk met Edith, de dochter van koning Malcolm III van Schotland. Edith was een afstammelinge van het oude Engelse koningshuis. Dit huwelijk verstevigde zijn rechten op de Engelse troon. Koningin Edith verving Hendrik als hij in het buitenland was. De goede verhouding met het Schotse koningshuis zorgde er ook voor dat er rust in het Britse koninkrijk was. Hendrik moderniseerde de wetgeving, stelde een systeem van rondreizende rechters in en hij versterkte zijn bestuur ook door zijn aanhangers consequent te belonen en zijn tegenstanders steeds streng te straffen.

Kerk

Koning Hendrik van Engeland kreeg vanaf het begin, toen hij zijn broer Willem II opvolgde als koning, steun van de kerk. Hendrik werkte in die tijd nauw samen met aartsbisschop Anselmus van Canterbury (1033-1109). Later ontstonden er problemen. Anselmus volgde het standpunt van paus Urbanus II dat geestelijken niet onder het gezag van de vorst konden staan. Hendrik zag dat natuurlijk anders. Anselmus besloot in ballingschap te gaan. In 1105 vond men een oplossing voor dit probleem. De bisschoppen zouden de vorst alleen erkennen als leenheer voor hun wereldlijke goederen.
Hendrik zou later geloviger zijn geworden. Feit is dat hij de orde van Cluny financieel steunde, leprahospitalen stichtte en geld gaf aan kloosters. In 1118 stuurde hij een gezantschap naar Constantinopel om daar relieken te verzamelen. Een aantal daarvan gaf hij aan het klooster van Reading.

Opvolging

Zijn echtgenote Edith overleed in 1118. Hendriks oudste zoon kwam in 1120 om het leven, toen het schip waarmee hij van Frankrijk naar Engeland voer op de rotsen sloeg. Hendrik had nu geen wettige zoon meer om hem op te volgen. De koning hertrouwde in januari 1121 met Adelheid van Leuven, de dochter van Godfried I van Leuven en Ida van Namen. Bovendien schonk hij meer aandacht aan zijn onechte zoon Robert en zijn neven. Zij waren allemaal kandidaten om hem op te volgen. Uiteindelijk viel zijn keus toch op dochter Mathilde, maar Hendrik voorvoelde problemen. Hij vroeg zijn edelen drie keer om met een eed te beloven dat zij Mathilde als erfgename zouden steunen. Mathilde werd uitgehuwelijkt aan de tien jaar jongere Karel Godfried V van Anjou. Zij hadden een slecht huwelijk en het paar leefde al snel gescheiden. Hendrik dwong zijn dochter en schoonzoon in 1131 om het huwelijk te consummeren. Dit lukte: Mathilde kreeg twee zonen.

Overlijden

Hendrik overleed op 1 december 1135 in Frankrijk. Hij was gaan jagen in Lyons-la-Forêt, een bos in het huidige departement Eure. Volgens zijn tijdgenoten zou de koning zich daar te goed hebben gedaan aan een grote hoeveelheid lamprei, een vissoort die ook wel prik wordt genoemd. Hendrik overleed op 1 december 1135 na een ziekbed van enkele dagen. Het lichaam van Hendrik werd gebalsemd en begraven in de abdij van Reading.

Opvolging

Mathilde ging naar Normandië, maar de Normandische adel gaf de voorkeur aan Theobald van Blois. Mathilde kon zich ook in Engeland niet handhaven als opvolger van koning Hendrik I. Stefanus van Blois stak het kanaal over en liet zich met hulp van zijn broer, de bisschop van Winchester, tot koning van Engeland kronen. Dit conflict werd pas in 1154 opgelost, toen de kleinzoon van koning Hendrik I, als koning Hendrik II, Stefanus opvolgde in Engeland.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we regelmatig aandacht aan het Britse koninklijke huis en de kastelen, landhuizen en paleizen in Groot-Brittannië. Lees Engelse koningen en koninginnen als u meer wilt weten over de geschiedenis van het Engelse koningshuis.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Meer Geschiedenisfeitjes

Geschiedenis Engeland

'Groot-Brittannië: Geschiedenis en wetenswaardigheden' is een interessante uitgave geworden, die recht doet aan de vele facetten die zo kenmerkend zijn voor de Britse samenleving. Dit digitale boek brengt u in de stemming om ook zelf eens te gaan kijken en zal de lezers die Engeland al bezocht hebben toch nog verrassen met diepere inzichten. De vele afbeeldingen maken het lezen tot een groot feest: u ziet waar het over gaat.
Groot-Brittannië


Met deze uitgave over het Britse vorstenhuis komt u veel te weten: niet alleen over het wel en wee van alle Engelse koningen en koninginnen, maar ook over de tijd waarin zij leefden, de machtsstrijd waarin de koningen verwikkeld raakten en de oorlogen die zij voerden.
Lees de belangrijkste feiten over alle Britse koningen en koninginnen vanaf Willem de Veroveraar.
Engelse koningen en koninginnen

'Harry en Meghan: Crisis in het Britse koningshuis' is in alle opzichten een opmerkelijk verhaal van twee bijzondere mensen; een koninklijk paar dat door de pers werd achtervolgd en zich niet kon aanpassen aan de tradities en het strakke protocol van het Britse koningshuis.
Harry en Meghan

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.