Loopgravenoorlog

Verdedigingslinie

De Duitse opmars aan het westelijke front kwam in november 1914 tot stilstand. Van de Noordzeekust tot aan de Zwitserse grens dwars door België en Frankrijk verschansten de soldaten zich achter hun verdedigingslinie. "Mijn manschappen zijn in twintig dagen twintig jaar ouder geworden," zei de Franse generaal Joseph Joffre na een bezoek aan het front in 1914.

Miljoenen doden

Erich von Falkenhayn hield er rekening mee dat een deel van zijn leger in het oosten tegen Rusland ingezet zou worden. Hij gaf in januari 1915 het bevel aan zijn troepen om zich in te graven. De stellingen moesten zodanig versterkt worden, dat iedere poging om door de Duitse linies te breken zou mislukken; ook als er minder manschappen zouden zijn.
Door de statische loopgravenoorlog veranderde deze frontlinie in drie jaar, ondanks miljoenen doden, nauwelijks. De strijdende partijen waren redelijk tegen elkaar opgewassen. Het machinegeweer werd het belangrijkste wapen bij vuurgevechten. Een frontale aanval op de stelling van de tegenstander werd bemoeilijkt door prikkeldraad. Een aanval stond eigenlijk gelijk aan zelfmoord.

Loopgraven

De loopgraven aan het westfront waren samen ruim achtduizend kilometer lang. De aanvaller kon rekenen op mitrailleur- en artillerievuur. Bij directe aanvallen werden veel soldaten gedood door mitrailleurvuur, maar het dodelijkste wapen was het kanon. Velen kwamen om tijdens artilleriebombardementen. Door de constante beschietingen leek het frontgebied op een maanlandschap: kaal vol granaatkraters. Het open terrein tussen de loopgraven van de strijdende partijen werd niemandsland genoemd. De aanvaller had relatief weinig middelen om de aanval succesvol af te ronden.
De afvoer van het water vormde een groot probleem tijdens de loopgravenoorlog. "Dit verschrikkelijke land is gemaakt van modder, water en dode Duitsers," schreef de Britse kapitein J.J. Cohen in 1915 vanuit Ieper. "Wanneer water in een loopgraaf blijft staan, trekt aan beide kanten aarde omlaag en vormt een verschrikkelijk kleverige, stroperige massa waarin je geleidelijk wegzakt en die je als een bankschroef vasthoudt." Cohen schreef verder, dat de bedekking van de loopgraaf werd verkregen door het bouwen van schuilhutten achter de loopgraaf. Twee muren van zandzakken met golfplaten erop en een zeiltje eronder om het geheel waterdicht te maken.

Artillerie

"Infanteriegeweren en mitrailleurs waren nutteloos tegen ingegraven tegenstanders," schreef Andy Wiest. "Artillerie met duikende projectielen leek het enige wapen dat een verschansing kon vernietigen en de verschanste mannen kon treffen." Alleen met zware kanonnen kon de tegenstander geraakt worden, maar aan beide zijden waren er in de eerste oorlogsjaren onvoldoende zware kanonnen beschikbaar. Later kwam er meer artillerie beschikbaar, maar ook deze kanonnen waren erg onnauwkeurig. Tijdens het voorbereidende bombardement voor de Slag bij de Somme schoot de Britse artillerie 1,5 miljoen granaten af. Van elke honderd afgevuurde granaten troffen slechts twee een zinvol doel. Pas in 1918 verbeterde het resultaat door technologische vernieuwingen.

Slag om de Somme

Soms kwam er even beweging in de statische oorlog aan het front in Frankrijk. Lyn Macdonald schreef een verslag van de strijd in de loopgravenoorlog aan de Somme, waar veldmaarschalk Douglas Haig, een vriend van koning George V, door de goed georganiseerde Duitse verdediging wilde breken. Macdonald nam ook een verslag van een gewone Britse soldaat over het begin van de aanval in zijn boek op. "Op het fluitsignaal gooide ik mijn geweer op de rand en ik klauterde eruit, pakte het geweer en begon naar voren te lopen. Overal waren er granaattrechters. Ik was nog niet ver gekomen toen ik in een trechter viel," vertelde de Britse soldaat Roy Bealing later over de aanval aan de Somme in 1916. "Ik moet wel zo'n vijf keer gevallen zijn voordat ik bij de eerste linie kwam en daar vielen overal jongens neer. Je wist niet of ze gewoon struikelden, zoals ik, of neervielen met kogels in hun lijf, want er ontploften niet alleen granaten om ons heen, maar machinegeweren ratelden er op los vanaf de derde Duitse linie, omdat deze zich op iets hogere grond bevond." De geallieerden rukten uiteindelijk, ten koste van 613.000 doden en 419.000 gewonden, zestien kilometer op. De loopgravenoorlog was een uitputtingsslag geworden.

Gevolgen

"De gevolgen van de oorlog zullen voor de werkgevers en industrie ongunstig zijn," zei Alfred Hugenberg, een lid van de raad van bestuur van Krupp in november 1914. "Er kan geen twijfel over bestaan dat het arbeidsvermogen en de arbeidsvreugde van de uit de oorlog terugkerende arbeiders aanzienlijk zullen lijden wanneer ze ondergeschikt worden gemaakt aan de fabrieksdiscipline."

Lees Duitsland: Geschiedenis en Wetenswaardigheden als u meer wilt weten over de geschiedenis van Duitsland.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij veel aandacht aan de geschiedenis van Duitsland en de mooiste plekjes in dit land. Als u binnenkort uw vakantie in Duitsland doorbrengt kunt u zich met deze uitgave goed voorbereiden, want 'Duitsland: Geschiedenis en wetenswaardigheden' is niet alleen geschreven voor liefhebbers van geschiedenis.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kijk verder: meer Eerste Wereldoorlog

Eerste Wereldoorlog

'Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers' is de 'wie is wie' van deze oorlog. In deze publicatie nam Ruud van Capelleveen de belangrijkste personen op die een rol van betekenis speelden in dit wereldomvattende conflict. U kunt in deze biografiën snel de belangrijkste feiten opzoeken.
In 'Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers' van Ruud van Capelleveen treft u de biografieën aan van 165 mannen en vrouwen die in deze oorlog een beslissende rol speelden.
Tweede Wereldoorlog: de hoofdrolspelers



In het e-book 'Duitsland: Geschiedenis en wetenswaardigheden' verzamelde Ruud van Capelleveen 150 verhalen die blijk geven van zijn fascinatie voor Duitsland. De onderwerpen in deze uitgave gaan over de geschiedenis van onze oosterburen. Duitsland was eeuwenlang een lappendeken van staatjes en koninkrijkjes. Niet veel Nederlanders weten dat Duitsland pas in 1871 door Otto von Bismarck tot een eenheid werd gesmeed. In deze uitgave staan 150 interessante en fraai geïllustreerde verhalen met wetenswaardigheden over de geschiedenis van Duitsland.
Bekijk: Duitsland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.