Vrouwenkiesrecht in Nederland

Kiesrecht

In 1917 kreeg Nederland algemeen kiesrecht, maar dit betekende nog niet dat ook alle vrouwen naar de stembus konden. Dit werd pas in 1919 mogelijk toen een wetsvoorstel van Henri Marchant werd aangenomen dat een einde maakte aan deze discriminatie.

Algemeen kiesrecht

In 1917 loodste het liberale kabinet-Cort van der Linden de belangrijke Grondwetsherziening door het parlement, waardoor voor alle mannen het kiesrecht werd ingevoerd. Tegelijkertijd kwam er passief vrouwenkiesrecht. Vrouwen konden wel worden gekozen, maar mochten zelf nog niet gaan stemmen. in 1918 werd Suze Groeneweg voor de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP) als eerste vrouw in de Tweede Kamer gekozen. Dit was het begin van algemeen kiesrecht.

Initiatiefvoorstel Marchant

De progressief-liberale politicus Henri Marchant, lid van de Vrijzinnig-Democratische Bond (VDB), kwam met een initiatiefwet voor de invoering van het vrouwenkiesrecht. "De dag van gisteren heeft de kroon gezet op een ontzaglijk werk, waarvoor jaren en jaren lang, ook door de besten van ons volk, is gestreden en geleden," schreef de Bredasche Courant op 10 mei 1919. De Tweede Kamer had een dag eerder met 64 tegen 10 stemmen het initiatiefvoorstel van Henri Marchant aangenomen.

Vrouw geen slaaf

In de Tweede Kamer had Marchant weinig moeite gehad met de beantwoording van de vragen van de tegenstanders, schreef het Algemeen Dagblad. "Hij dreef de spot met de heren Staalman en Van Wijnbergen en groepeerde overigens de argumenten die de voorstanders hadden doen horen, op zijne wijze." Marchant vond Staalman erg ouderwets. Hij wees dit Kamerlid er op dat zij niet meer in de Romeinse Tijd leefden en dat de vrouw niet meer de slavin van de man was. Uit de krantenartikelen in deze meidagen blijkt dat veel Kamerleden bang waren dat de vrouwen eigen partijen zouden stichten en het de mannen nog jaren moeilijk zouden maken. Zij begrepen niet dat vrouwen gewoon wilden meedoen en meebeslissen.

Wet Marchant

De Wet Marchant trad op 1 januari 1920 in werking. Elise Spauwen-Schrijnemakers, de echtgenote van de burgemeester van het Limburgse Gronsveld bracht op 15 mei 1920 bij de gemeenteraadsverkiezingen van Gronsveld als eerste Nederlandse vrouw gebruik van dit nieuw verworven stemrecht. Nederland liep niet achter bij de algemene ontwikkeling in Europa. In België, Frankrijk, Griekenland en Portugal werden vrouwen pas na de Tweede Wereldoorlog in de gelegenheid gesteld om te stemmen bij verkiezingen voor het plaatselijke bestuur en het parlement.

Aletta Jacobs

Voor de totstandkoming van gelijke rechten heeft een groot aantal vrouwen gestreden. Aletta Jacobs heeft zich jarenlang ingezet voor het vrouwenkiesrecht. Nadat ze eerder tot de Hoge Raad had geprocedeerd om het recht te krijgen om te kunnen stemmen bij verkiezingen, richtte zij in 1894 de Vereniging voor Vrouwenkiesrecht op. Aletta Jacobs was van 1903 tot 1909 de voorzitster van deze vereniging. Jacobs was de belangrijkste feministe van de eerste feministische golf. Het zou nog tientallen jaren duren voordat vrouwen op alle fronten gelijkgesteld werden aan mannen.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Democratie in Nederland

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.