Sint-Andreaskerk in Groessen

Rijksmonument in de Liemers

De toren van de Sint-Andreaskerk in Groessen stamt uit de twaalfde eeuw. Dat is het oudste deel van de laatgotische kruisbasiliek. In het kerkschip zijn nog oude zuilen en kruisribgewelven aanwezig. De kerk is in de middeleeuwen verschillende keren verbouwd en uitgebreid. Het begon waarschijnlijk als een eenvoudig romaans zaalkerkje. In de vijftiende eeuw werd het romaanse kerkschip afgebroken en vervangen door een driebeukig schip in gotische stijl met spitsboogvensters, ribgewelven en kraagstenen.

Johannes Wilhelmus Boerbooms

De Sint-Andreaskerk werd aan het einde van de negentiende eeuw door architect Johannes Wilhelmus Boerbooms vernieuwd en uitgebreid. Hij was een leerling van Pierre Cuypers. Boerbooms liet het priesterkoor afbreken, zodat de kerk kon worden vergroot tot een smalle driebeukige kruiskerk in neogotische stijl. Men had in die tijd niet veel oog voor het behoud van erfgoed. Alles stond in het teken van de vooruitgang. De kerk moest groot genoeg worden om ruimte te bieden aan de groeiende kerkgemeente. Tijdens de renovatie van Boerbooms gingen middeleeuwse wandschilderingen verloren.

Hendrik Willem Valk

Al snel bleek de kerk weer te klein. In 1921 volgde een nieuwe aanpassing, waarbij de derde travee aan de noordzijbeuk verbouwd werd. De Sint-Andreaskerk werd aan het begin van de jaren dertig nog een keer uitgebreid door architect Hendrik Willem Valk. Hij liet het priesterkoor en het transept van Boerbooms uit 1891 verwijderen, waardoor de kerk uitgebreid kon worden met een nieuw transept met kruisingstoren en een apsis met koor. Hierdoor ontstond een christocentische kerk, een driebeukig kerktype, waarbij het middenschip zeer breed is en de zijbeuken smal zijn. Hierdoor werden alle kerkgangers beter bij de dienst betrokken, omdat zij allen zicht kregen op het altaar.

Interieur

Omdat de Sint-Andreaskerk altijd in rooms-katholieke handen is gebleven, is een groot deel van de oude kerkinventaris behouden gebleven. De kerk heeft nog een gotisch hardstenen doopvont uit de veertiende eeuw met vier schematisch gehakte maskers. Bij het altaar staat een beeldkastje dat is voorzien van afbeeldingen van verschillende heiligen. De Sint-Andreaskerk bezit ook een fraai zilveren monstrans uit de zeventiende eeuw en een bronzen aquamanile uit de zestiende eeuw. Een aquamanile of lavabo behoort tot het liturgisch vaatwerk van de katholieke kerk. Het wordt gebruikt als schenkkan, waaruit het water gegoten wordt waarmee de priester zijn handen wast voor en na afloop van de misviering.

Heilige Barbara

De kerk bezit ook een fraaie serie houten beelden uit de zestiende eeuw, waaronder drie voorstellingen die Barbara van Nicomedië verbeelden. Barbara werd door haar heidense vader Dioscorus opgesloten in een toren om haar te beschermen tegen de vele jongemannen die naar haar hand dongen. Zij zou zich tijdens deze gevangenschap tot het christendom hebben bekeerd. Toen Dioscorus dit ontdekte, liet hij Barbara folteren, maar haar wonden genazen op miraculeuze wijze. Barbara werd uiteindelijk door haar vader onthoofd. Dioscorus werd vervolgens door de bliksem dodelijk getroffen. De heilige Barbara wordt daarom meestal afgebeeld met een toren.

Sluiting

In 2019 besloot het bisdom om een groot aantal kerken in de Liemers aan de dienst te onttrekken en te koop te zetten. De reguliere zondagsvieringen in de Sint-Andreaskerk in Groessen stopten per 1 januari 2021.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken wij regelmatig aandacht aan de mooiste plaatsen en monumenten in Gelderland. Lees de interessante uitgave Gelderland: Geschiedenis en bezienswaardigheden om meer te weten te komen over de mooiste provincie van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Kerken in Nederland
Geschiedenis Gelderland
Geschiedenis van de Liemers

Deze uitgave over Gelderland van Ruud van Capelleveen is zeker niet saai te noemen. Gelderland heeft een rijke geschiedenis en ook landschappelijk veel te bieden. De auteur informeert u op onderhoudende wijze over de geschiedenis en wetenswaardigheden van de honderdvijftig meest interessantste plaatsen in Gelderland.
Bezienswaardigheden in Gelderland


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.