Schokland
Plaats in Flevoland

Foto Ruud van Capelleveen: Enserkerk op Schokland
Door de inpoldering van de Noordoostpolder ligt het voormalige eiland Schokland nu als een schip op het droge. Vanwege de landafslag was het eiland in de negentiende eeuw al ontruimd. Er is nu een museum gevestigd. Schokland werd in 1995 toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst van UNESCO.Geschiedenis
Men vond op Schokland sporen van bewoning uit de prehistorie. Schokland ligt op een oude stuwwal. De bodem bestaat uit zandige vuursteenrijke keileem. Tijdens de laatste ijstijd werd dit gebied bedekt met een laag stuifzand. Door zeespiegelstijging ontstond een metersdikke laag veen. Deze veenlaag is op sommige plaatsen vijf meter dik. Tot de veertiende eeuw was Schokland een schiereiland. In de vijftiende eeuw werd het een eiland. Door de geissoleerde ligging ontwikkelde de bevolking op Schokland een eigen cultuur met dialect en klederdracht.Zuiderzee
Schokland was voor de scheepvaart een belangrijk oriëntatiepunt. Het eiland lag op de route over de Zuiderzee naar de monding van de monding van de IJssel. Tot de negentiende eeuw onderscheidde men namen Emmeloord en Ens. Deze namen verwijzen naar delen van het eiland. Emmeloord was het door Holland bestuurde noordelijke deel. Het zuidelijke Ens werd bestuurd door Overijssel.Negentiende eeuw
Deze tweedeling zorgde ook voor religieuze verschillen. Na de reformatie bleef het noordelijke deel katholiek. Het zuidelijke door Overijssel bestuurde gebied werd protestant. In de Franse tijd werden Emmeloord en Ens samengevoegd tot een bestuurlijk gebied met de naam Schokland. Door landafslag was het eiland in de loop der eeuwen steeds kleiner geworden. Schokland werd in 1825 zwaar getroffen door een stormvloed. Het hele eiland kwam onder water te staan. De zeedijk en de paalwering werden beschadigd. Ook de bevolking werd zwaar geraakt. De bewoners moesten naar de zolders van hun huis vluchten. Twintig huizen spoelden weg en tientallen huizen liepen grote schade op. Bij de ramp van 1825 kwamen op Schokland dertien mensen om het leven.Ontruiming
Het leven op Schokland was voor velen niet erg aangenaam. Vanaf het begin van de negentiende eeuw was de opbrengst van de visserij erg slecht. De armoede was er groot. De overheid trachtte in de jaren vijftig van de negentiende eeuw de omstandigheden te verbeteren met de inrichting van calicotweverijen als werkverschaffing. In 1855 moest de Zuiderbuurt vanwege landafslag ontruimd worden. Op bevel van koning Willem II werd het eiland in 1859 ontruimd. Behalve het gevaar van verdrinking speelden hierbij ook ideeën van de overheid over armoede en inteelt een belangrijke rol.Bezoek
De Middelbuurt met de Enserkerk is nu een museum. De Enserkerk is de vroegere hervormde kerk. De huidige kerk werd in 1834 met subsidie van het rijk gebouwd ter vervanging van een voorganger uit 1717. Museum Schokland opende in 1947 met een tentoonstelling van een aantal bodemvondsten in de kerk. Het museum is in de loop der jaren uitgebreid met een aantal bijgebouwen in Zuiderzeestijl. Museum Schokland wordt jaarlijks door veertigduizend mensen bezocht.Werelderfgoed
Verschillende gebouwen op Schokland werden als rijksmonument aangewezen, zoals de Enserkerk en de terpen De Zuidert, Middelpunt en Emmeloord. Schokland werd in 1995 mede vanwege de archeologische rijkdom en de geschiedenis van het gebied toegevoegd aan de Werelderfgoedlijst van UNESCO.Bestuur
Schokland ligt in de provincie Flevoland tussen de plaatsen Nagele en Ens aan de N352. De plaats hoort bij de gemeente Noordoostpolder. Deze gemeente bestaat uit de plaatsen Bant, Creil, Emmeloord, Ens, Espel, Kraggenburg, Luttelgeest, Marknesse, Nagele, Rutten, Schokland en Tollebeek.PS
Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail
Geschiedenis Nederland
Geschiedenis NederlandGeschiedenis Flevoland
Leestip
Een informatieve gratis nieuwsbrief over geschiedenis. Interessante verhalen over Historische Plaatsen, Kastelen, Royalty, WO2 en Wetenschap.
Al twintig jaar een begrip bij liefhebbers
van geschiedenis en cultuur.
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
van geschiedenis en cultuur.
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Geschiedenis Nederland

Leven in de delta
Geschiedenis

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis
Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.