Kerncentrale Dodewaard
Voormalige centrale in Gelderland

Foto Ruud van Capelleveen: Kerncentrale Dodewaard
Dodewaard kreeg in de twintigste eeuw nationale bekendheid door de vestiging van de kerncentrale. Deze centrale aan de Waalbandijk werd in maart 1997 buiten bedrijf gesteld. De centrale was niet rendabel. De eigenaren konden niet concurreren met gas- en kolengestookte energiecentrales. Een aantal bijgebouwen bij de centrale in Dodewaard werd gesloopt.Kernenergie in Nederland
Nederland begon na de Tweede Wereldoorlog met onderzoek naar het gebruik van kernenergie voor de opwekking van stroom. Vanaf 1950 werkte men samen met Noorwegen, waar men de eerste kernreactor van Europa bouwde. Nederland werkte ook samen met Duitsland. Men besloot tot de bouw van een kweekreactor bij Kalkar in Noordrijn-Westfalen, maar die centrale werd nooit voltooid. Wel besloot men tot de bouw van een experimentele centrale in Dodewaard.Dodewaard
Men koos een plek aan de Waal in Dodewaard, waar een onderstation van het landelijk elektriciteitskoppelnet was gevestigd. De centrale in Dodewaard was de eerste kerncentrale voor de productie van elektriciteit in Nederland. Het werd een kleine centrale met een vermogen van slechts 58 MW. Een centrale met meer vermogen vond de overheid financieel onhaalbaar. Met de centrale wilde men vooral ervaring opdoen met het opwekken van elektriciteit door middel van kernsplijting. De centrale in Dodewaard werd gefinancierd door het Ministerie van Economische Zaken, de elektriciteitsbedrijven, Euratom en enkele leningen. De bouwkosten bedroegen uiteindelijk 140 miljoen gulden.Opening
De bouw van de kerncentrale in Dodewaard begon in 1965. De centrale werd op 26 maart 1969 in gebruik genomen. Koningin Juliana kreeg bij aankomst een bos bloemen aangeboden door de dochter van de directeur van de centrale. Nadat Juliana op een knop had gedrukt schakelde de centrale op vol vermogen. Het ging al bijna direct fout. Er ontstond een te snelle toename van de kernsplijting. Het hoofd van de centrale greep in, schreef Kernenergie in Nederland. De reactor werd onmiddellijk stilgelegd. Toch maakte de overheid later die dag bekend dat Nederland een tweede centrale zou bouwen. Deze centrale zou in Borssele op Zuid-Beveland verrijzen. Deze centrale kreeg een vermogen van 485 MW.Protesten
Vanf de jaren zeventig ontstond weerstand tegen kernenergie. Vooral na het ongeval in de Amerikaanse kerncentrale van Three Mile Island ontstond onrust in Nederland en kwamen er protesten bij de kerncentrale in Dodewaard. Soms gebeurde dit op ludieke wijze. In december 1980 verscheen Sinterklaas met een aantal Pieten bij het kantoor van de Stroomgroep Leiden. Sinterklaas bood de directeur van het energiebedrijf een miniatuur Dodewaard-centrale aan, die na ontmanteling een windmolen bleek te bevatten, schreef het dagblad Trouw.Grimmig
De demonstranten kregen in 1981 volgens De Volkskrant bijval van de provinciale kerkvergadering van de hervormde kerk in Gelderland. "Demonstranten voor sluiting van de kerncentrale in Dodewaard moeten ruimte krijgen voor geweldloos protest." De kerncentrale werd enkele keren geblokkeerd door demonstranten. Zij wilden daarmee voorkomen dat de Britse opwerkingsfabriek Windscale splijtstofstaven naar Dodewaard terugstuurde. De demonstratie werd met harde hand door de ME beëindigd.Sluiting
Uiteindelijk zouden de activiteiten in Dodewaard niet door protesten, maar vanwege financiële redenen beëindigd worden. In 1989 ging het eigendom van de centrale over naar de Samenwerkende Energie Producenten (SEP). Korte tijd later besloot men de kerncentrale te sluiten. De centrale was vanwege het geringe vermogen niet meer rendabel. De kerncentrale in Dodewaard werd op 26 maart 1997 uit bedrijf genomen.Afbraak
De Nederlandse staat draaide op voor de kosten van de ontmanteling van de kerncentrale. Nadat de centrale buiten gebruik was gesteld begon men met de sloop van de bijgebouwen. Het reactorgebouw bleef staan. Vanwege de resterende straling kan dit gebouw pas na 2045 worden afgebroken. Het archief van de kerncentrale in Dodewaard ging naar het Gelders Archief in Arnhem. De Nederlandse staat nam de aandelen van de voormalige kerncentrale Dodewaard in december 2024 over voor het symbolische bedrag van 1 euro en droeg dit aandeel over aan het afvalverwerkingsbedrijf Covra, dat daardoor verantwoordelijk werd voor de sloop van de kerncentrale.PS
Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail
Geschiedenis Nederland
Geschiedenis NederlandGelderland
Leestip
Een informatieve gratis nieuwsbrief over geschiedenis. Interessante verhalen over Historische Plaatsen, Kastelen, Royalty, WO2 en Wetenschap.
Al twintig jaar een begrip bij liefhebbers
van geschiedenis en cultuur.
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
van geschiedenis en cultuur.
Mis niets ...
Neem nu een abonnement op onze
Gratis Nieuwsbrief
Geschiedenis Nederland

Leven in de delta
Geschiedenis

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis
Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.