Jacoba van Beieren (1401-1436)

Gravin van Holland, Zeeland en Henegouwen

Jacoba van Beieren was gravin van Holland, Zeeland en Henegouwen. Zij volgde op 16-jarige leeftijd haar vader Willem VI van Holland op. Haar oom Jan VI van Beieren wilde deze erfenis inpikken en zocht hiervoor steun bij de Duitse keizer Sigismund. Hierdoor laaiden de Hoekse en Kabeljauwse twisten weer op.

Hoekse en Kabeljauwse twisten

Jacoba werd in 1401 geboren in Le Quesnoy, een plaats die nu in Noord-Frankrijk bij de grens met België ligt. Jacoba was een dochter van Willem VI van Holland en Margaretha van Bourgondië. Ze werd uitgehuwelijkt aan de Franse prins Jan van Touraine. Jan en Jacoba traden in 1415 in Den Haag in het huwelijk. Het huwelijk duurde niet lang. Jacoba werd in 1417 weduwe. Enkele maanden later overleed ook haar vader, Willem VI van Holland. Jacoba was pas zestien jaar. Haar oom, de Luikse bisschop Jan VI van Beieren, had ook zijn oog op de erfenis laten vallen. Hierdoor laaiden de Hoekse en Kabeljauwse twisten weer op. Jacoba van Beieren behoorde tot het Hoekse kamp. Zij kreeg steun van de meeste edelen die onder haar vader Willem VI gediend hadden, want onder Jacoba behielden zij hun posities.

Jan VI van Beieren

Jan VI van Beieren kreeg steun van de Kabeljauwen. Jacoba versterkte haar positie door in 1418 in het huwelijk te treden met Jan IV van Brabant. Jan VI van Beieren protesteerde tegen dit huwelijk. Jacoba en Jan IV hadden toestemming voor het huwelijk gekregen van paus Martinus V, maar hij trok zijn pauselijke toestemming weer in nadat keizer Sigismund in Rome bezwaar had gemaakt. Een gelukkig huwelijk zou het niet worden, want een grote steun was deze Jan niet.

Zoen van Woudrichem

Na het Beleg van Dordrecht verpande de hertog van Brabant, met de Zoen van Woudrichem, het gebied van Jacoba van Beieren aan haar tegenstander Jan VI van Beieren. Jacoba voelde zich verraden, liet het huwelijk met Jan van Brabant ongeldig verklaren en vertrok naar Engeland waar zij in het huwelijk trad met Humphrey van Gloucester een zoon van koning Hendrik IV van Engeland.

Humprey van Gloucester

Jacoba keerde in 1424 samen met Humprey en een leger terug in Henegouwen om de strijd op te nemen tegen haar voormalige echtgenoot Jan IV van Brabant. Hij werd echter gesteund door Filips de Goede. Na de Inname van Henegouwen in 1425 werd Jacoba in Gent gevangen genomen. Jacoba van Beieren slaagde er in om vermomd in mannenkleren te ontsnappen uit het kasteel van Gent. Vanuit Schoonhoven hervatte ze de strijd tegen Filips de Goede. Humprey van Gloucester zag na de Slag bij Brouwershaven in dat de strijd verloren was. Hij liet het huwelijk ontbinden.

Zoen van Delft

Jacoba van Beieren hield de strijd tegen Filips de Goede nog even vol, maar moest in 1428 vrede sluiten met de hertog van Bourgondië. Dit vredesverdrag wordt de Zoen van Delft genoemd. Jacoba mocht zich gravin van Holland blijven noemen, maar Filips de Goede kreeg de feitelijke macht over Holland, Zeeland en Henegouwen. Door dit in Delft gesloten verdrag werd Filips erfgenaam en opvolger van Jacoba van Beieren. Met de Zoen van Delft werd ook bepaald dat Jacoba niet zonder de toestemming van Filips de Goede in het huwelijk mocht treden. Deze bepaling zou Jacoba niet zijn nakomen werd lange tijd beweerd.

Frank van Borssele

Door de strijd tegen Filips de Goede was Jacoba van Beieren in financiële problemen gekomen. In 1433 moest Jacoba met het Verdrag van Den Haag afstand doen van haar grafelijke rechten. De gebieden in Holland, Zeeland en Henegouwen kwamen in handen van de hertog van Bourgondië. Jacoba behield de heerlijkheid Voorne, Tholen en Goes met Zuid-Beveland. Het gebied Oosterbant tussen de steden Dowaai (Douai) en Kamerijk (Cambrai) in het huidige Noord-Frankrijk werd een leengoed van Jacoba. Jacoba van Beieren was veel macht en geld kwijtgeraakt. Een huwelijk met de Zeeuwse edelman Frank van Borssele, de heer van Sint-Maartensdijk en Zuylen, bood uitkomst. Frank en Jacoba traden in 1434 in het huwelijk.

Laatste jaren

Het huwelijk heeft volgens historicus A. Janse niet alleen een economisch belang gediend. Zij had ook gevoelens van liefde voor Frank van Borssele. De laatste maanden werden doorgebracht op kasteel Teylingen. Jacoba van Beieren overleed op 9 oktober 1436 op 35-jarige leeftijd aan tuberculose. Zij werd begraven bij haar voorouders in de Hofkapel op het Binnenhof in Den Haag.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis en Leven in de delta als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Middeleeuwen

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.