Huis Nijenhuis te Heino

Museum in Overijssel

Het prachtige Huis Nijenhuis tussen de dorpen Wijhe en Heino is tegenwoordig een dependance van Museum de Fundatie in Zwolle. In de tuin van het kasteel is een beeldentuin ingericht. De geschiedenis van de havezate in Overijssel gaat terug tot de middeleeuwen. De eerste vermelding dateert uit 1382. Het huis werd bewoond door verschillende adellijke geslachten, zoals Van Ittersum, Bentinck en Von Knobelsdorff. In 1934 verkocht de familie Van Pallandt het landgoed. Een periode van verval volgde.

Emmausgangers

Huis Nijenhuis werd van 1958 tot zijn dood in 1984 bewoond door Dirk Hannema. Hij was de directeur van het Museum Boijmans in Rotterdam, die verantwoordelijk was voor de grootste miskoop in de Nederlandse kunstgeschiedenis: de aankoop van de door Han van Meegeren in de stijl van Vermeer geschilderde Emmausgangers. Hij bewoog het bestuur om het schilderij voor 540.000 gulden te kopen. Hannema leed veel gezichtsverlies, mede omdat hij zich ook later niet liet overtuigen door wetenschappelijk onderzoek, dat vervalsing door Van Meegeren aantoonde.

Oorlogsverleden

Er was nog iets: na de bevrijding werd Hannema als collaborateur gearresteerd en acht maanden gedetineerd in Hoek van Holland. In 1947 moest hij zich verantwoorden voor zijn oorlogsverleden. De belangrijkste aantijging betrof zijn openlijke steun aan de door de Duitsers gepropageerde Nieuwe Orde. Daarnaast was hij lid geworden van de Cultuurraad, het door de Duitsers opgerichte en gecontroleerde gilde van Nederlandse kunstenaars, en handelde hij in van Joden afgepakte kunstvoorwerpen. Dirk Hannema voerde in 1947 tijdens het proces in het kader van de Bijzondere Rechtspleging aan, dat hij had meegewerkt met de Duitsers om te voorkomen dat de Nederlandse kunstschatten naar Duitsland zouden verdwijnen. Bovendien zou hij hebben voorkomen dat Nederlandse en joodse kunstenaars in Duitsland te werk gesteld zouden worden. Hij werd uiteindelijk tot acht maanden veroordeeld, de straf was gelijk aan het aantal maanden dat hij in voorarrest had gezeten.

Kunstverzamelaar

Zoals gezegd vestigde Dirk Hannema zich in Huis Nijenhuis bij Heino. De middeleeuwse havezate was in vervallen staat geraakt. Hij overtuigde het provinciebestuur dat het huis behoed moest worden. Hannema restaureerde het kasteel en de daarbij behorende bouwhuizen en maakte Huis Nijenhuis geschikt als museum voor zijn grote kunstverzameling. Dirk Hannema gebruikte een groot deel van het familievermogen voor de aanschaf van kunst. Als kunstverzamelaar bleef hij onomstreden. Hij bracht zijn collectie aanvankelijk in kasteel Weldam bij Goor onder. Toen het Nijenhuis klaar was verhuisde de omvangrijke collectie naar dit kasteel, waar de kunstverzameling op afspraak kon worden bewonderd. Zijn collectie bestond toen al uit 4.500 kunstwerken.

Fundatie

Dirk Hannema liet zijn collectie na aan de Hannema de Stuers Fundatie. Het Nijenhuis werd opnieuw gerestaureerd en opende in 2004 haar deuren dagelijks als museum. Alleen op maandag is het Nijenhuis, dat eigendom van de provincie Overijssel is, gesloten voor het publiek. De hoofdvestiging van de Fundatie is gevestigd in het voormalige Paleis van Justitie in Zwolle. Dit neoclassicistische gebouw van de Haagse architect Eduard Louis de Coninck werd in de jaren tachtig van de twintigste eeuw door Arne Mastenbroek verbouwd tot museum. Later volgde nog een verbouwing van architect Gunner Daan. Architectenbureau Bierman Henket ontwierp de vreemde eivormige expositieruimte uit 2012 op het dak van het neoclassicistische gebouw.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Kastelen en Buitenplaatsen in Nederland
Geschiedenis Overijssel

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de ontstaansgeschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Het woord kasteel werd in de middeleeuwen nooit gebruikt als aanduiding voor een kasteel, in welke hoedanigheid dan ook. De term kasteel wordt pas sinds de laatste eeuwen gebruikt en geldt als een soort verzamelnaam voor alle vormen van kastelen. In de middeleeuwen werden kasteelachtige gebouwen aangeduid als: huis, stins of steenhuis, burg of burcht, slot, borg, havezate, ridderhofstad of toren.
Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.