Gorinchem

Vestingstad in Zuid-Holland

Gorinchem of Gorkum in Zuid-Holland is een goed bewaarde vestingstad. Aan het einde van de dertiende eeuw werd de nederzetting al versterkt met palissaden. Een eeuw later werden deze aarden wallen versterkt met stenen muren, 23 torens en 7 poorten. De stad moest zich verdedigen tegen aanvallen van Holland en Gelre.

Van Arkels

Gorinchem ontstond in de elfde eeuw, toen vissers en boeren er een nederzetting vormden op de hoger gelegen gronden bij de monding van de Linge in de Merwede. Gorinchem werd in 1224 door Floris IV van Holland voor het eerst genoemd in het document waarin het tolvrijdom voor de inwoners in het graafschap Holland. De Van Arkels zijn belangrijk geweest voor de ontwikkeling van de stad in de middeleeuwen. In 1273 kocht Jan II van Arkel de plaats van de graaf van Bentheim. Aan het einde van de dertiende eeuw werden versterkingen met palissaden opgeworpen. Gorinchem kreeg in 1382 stadsrechten van Otto van Arkel. Gorinchem werd in 1417 definitief door de graven van Holland veroverd.

Martelaren van Gorinchem

Door aansluiting bij het graafschap Holland groeide de handel. Gorinchem werd de achtste stad van Holland. De stad werd in 1572 ingenomen door de geuzen. Negentien katholieke geestelijken werden naar Brielle gebracht en daar vermoord. De resten van de Martelaren van Gorinchem worden in een schrijn van de Sint-Niklaaskerk in Brussel bewaard.

Hugo de Groot Poortje

In Gorinchem herinnert men zich nog het vluchtige bezoek van Hugo de Groot op 22 maart 1621. De wetenschapper werd in zijn boekenkist vanuit Slot Loevestein naar het huis van de bevriende koopman Adriaan Daetselaar aan de Grote Markt in Gorinchem gebracht. Daar kroop hij uit de kist en kreeg hij van de vrouw des huizes de kleren aangereikt van een metselaar. In deze eenvoudige kledij zou hij minder opvallen tijdens zijn vlucht naar Parijs. Bij zijn vertrek passeerde Hugo de Groot voor de tweede keer het poortje aan de Grote Markt. Dit poortje wordt sindsdien het Hugo de Groot Poortje genoemd.

Vestingwal

Aan het einde van de zestiende eeuw werd de vesting vervangen door een nieuwe vestingwal met elf bastions. De stad werd hierdoor twee keer zo groot. Dat is de vesting die Blaeu tekende in 1652. Vier poorten verschaften toegang tot de stad. Alleen de Dalempoort bestaat nog. De andere poorten werden in de negentiende eeuw gesloopt.

Beleg van Gorinchem (1813-1814)

Nadat Napoleon Bonaparte bij Leipzig de Volkerenslag verloor trokken de Fransen zich ook uit Nederland terug. De Fransen verzamelden zich in Gorinchem. De stad werd in november 1813 omsingeld door soldaten uit Groot-Brittannië, Pruisen en Rusland. De geallieerden bestookten de stad drie maanden lang. Pas in februari 1814 gaven de Fransen zich over.

Ontwikkeling

De vestingwerken van Gorinchem bleven nog tot in de twintigste eeuw in gebruik. De vesting van de stad ging deel uitmaken van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De bloeiperiode van Gorinchem lag in de Goude Eeuw. In de achttiende eeuw kwam de teruggang. Dankzij industriële ontwikkelingen ging het in de negentiende eeuw weer beter met de stad. De bereikbaarheid van Gorinchem werd verbeterd door de aanleg van kanalen en een spoorweg. Het inwoneraantal nam door de bloei in de negentiende eeuw weer toe. Aan het begin van de twintigste eeuw vonden de eerste stadsuitbreidingen plaats.

Bestuur

Gorinchem ligt aan de rivieren de Linge en de Boven-Merwede. Het oosten van de stad ligt in de Tielerwaard. De overige delen van Gorinchem liggen in de Alblasserwaard. Gorinchem is een zelfstandige gemeente in de provincie Zuid-Holland. Hiertoe behoren ook het dorp Dalem en de buurtschap De Kooi.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Zuid-Holland

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.