Gaarkeuken

Plaats in Groningen

In Groningen tref je leuke plaatsnamen aan als Doodstil, Grootegast en Gaarkeuken. Gaarkeuken ligt aan het Van Starkenborghkanaal ten westen van de stad Groningen. Het gehucht zou zijn naam te danken hebben aan het eenvoudige restaurant dat hier destijds bij de sluis stond. In gaarkeukens wordt doorgaans eenvoudige kost verstrekt.

Gaarkeuken

Het woord gaarkeuken wordt meestal gebruikt voor een keuken waar een maaltijd wordt verstrekt aan armen, daklozen of slachtoffers van oorlog of geweld. In de twintigste eeuw waren er tijdens de Hongerwinter in de Tweede Wereldoorlog nog gaarkeukens in gebruik. In de laatste oorlogswinter werd er in de winkels nog nauwelijks voedsel verkocht. De inwoners van steden als Amsterdam, Den Haag en Rotterdam waren aangewezen op gaarkeukens.

Oude Gaarkeuken

De horecagelegenheid die in Groningen eenvoudige kost aan schippers en andere passanten verkocht stond overigens aanvankelijk bij het zuidelijker gelegen Kolonelsdiep, het kanaal van Stroobos naar Lemmer, dat later de naam Prinses Margrietkanaal kreeg. Deze plaats wordt nu nog Oude Gaarkeuken genoemd. Oude Gaarkeuken is een buurtje in de gemeente Westerkwartier.

Sluis

In de zeventiende eeuw groef men een kanaal tussen Friesland en Groningen en verplaatste men de gaarkeuken naar de huidige plek op de kruising van het Van Starkenborghkanaal en het Wolddiep. Bij de sluis bouwde men enkele huizen. De bewoners leverden goederen en diensten aan de passerende schippers. De vaarwegen werden in de loop der tijd aangepast. De sluis in Gaarkeuken werd enkele keren vernieuwd.

Grijpskerk

De laatste keer gebeurde dit in de jaren zeventig van de twintigste eeuw. De sluis werd vergroot waardoor vijf sluiswachterswoningen en een groot aantal bomen moesten wijken. De aanleg van de sluis kostte twintig miljoen gulden. De sluis werd in 1980 opgeleverd. De sluisdeuren wegen elk zevenentwintig ton. Het openen of sluiten van de sluisdeuren kost ongeveer een minuut. Vervolgens duurt het zes minuten voordat het water op de gewenste hoogte staat.

Tweede Wereldoorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Gaarkeuken gebombardeerd door vijftien Hawker Typhoons. Deze jachtvliegtuigen waren gestationeerd op de inmiddels door de geallieerden in gebruik genomen Vliegbasis Volkel. De vliegers lieten op 11 november 1944 tweeëndertig bommen vallen op de brug en de sluizen. Ook enkele woningen werden vernietigd. Door dit bombardement kwam een groot gebied onder water te staan.

Bestuur

Gaarkeuken is nooit een zelfstandige gemeente geweest. Het gehucht werd bestuurd vanuit Grijpskerk. De gemeente Grijpskerk werd in 1990 onderdeel van de gemeente Zuidhorn. Zuidhorn ging in 2019 met Marum, Grootegast en Leek op in de gemeente Westerkwartier.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Geschiedenis Groningen

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.