Delftse donderslag

Grote ramp in Delft

Op 12 oktober 1654 vond aan de Geerweg in Delft een grote ramp plaats. Om kwart over tien in de ochtend ontplofte in het noordoosten van Delft de opslagplaats voor buskruit. Het aantal mensen dat bij de Delftse donderslag omkwam is nooit exact vastgesteld. Historici gaan ervan uit dat bij deze ramp minstens honderd doden vielen.

Secreet van Holland

Een van deze doden was de kunstenaar Carel Fabritius. Zijn atelier stond in de Doelenstraat, ongeveer 250 meter van de rampplek op het terrein van het voormalige clarissenklooster aan het einde van de Geerweg. Het was een geheime opslagplaats. Slechts weinigen wisten dat midden in deze woonwijk een opslagplaats voor buskruit gevestigd was. Dit werd het Secreet van Holland of het Geheim van Holland genoemd.

Opslagplaatsen

In Delft stonden verschillende militaire complexen, want het was een belangrijke en rijke Hollandse stad. De belangrijkste opslagplaats was het Armamentarium op de Geer. Daar stonden sinds 1601 kanonnen en ander wapentuig van de Staten van Holland. Het kruid lag in drie opslagplaatsen in het voormalige clarissenklooster aan de zuidzijde van de Geerweg. In twee waltorens lag de voorraad van de Staten-Generaal. In het grotendeels ondergrondse opslagplaats lag de voorraad van de Staten van Holland.

Toedracht

Over de toedracht van de ramp in Delft is weinig bekend. Men zegt dat Cornelis Soetens, de beheerder van het kruithuis, de opslagruimte was ingegaan om een monster buskruit te halen. Enkele vonken van zijn brandende lantaarn zouden tot de ramp hebben geleid, maar dit verhaal kon niet geverifieerd worden. In het kruithuis lag 90.000 pnd buskruit opgeslagen. De Delftse donderslag zou tot op Texel te horen zijn geweest.

Gevolg

Bij de Delftse donderslag raakten meer dan vijfhonderd huizen beschadigd. Het kloosterterrein en het daaraan grenzende gebouw de Schuttersdoelen werden volledig verwoest. De schade in de stad door luchtdruk en rondvliegend puin was enorm. Alle glas-in-loodramen van de Oude en de Nieuwe Kerk gingen verloren. In de steden van Holland werd een collectie gehouden voor de getroffen Delftse bevolking. Hierdoor kon al snel met de wederopbouw van het vernietigde stadsdeel worden begonnen. De plaats waar de Schuttersdoelen hadden gestaan werd niet bebouwd. Daar ligt nu de Paardenmarkt.

Kruithuis

Het nieuwe Kruithuis van Delft, naar een ontwerp van Pieter Post, werd buiten de stadsmuren gebouwd. Het complex werd op bevel van de Staten-Generaal gebouwd, maar was eigendom van de Staten van Holland. Het bestaat uit een poortgebouw met het wachthuis en een pak- en kuiphuis, waar het buskruit werd gewogen en verpakt en twee kruittorens. Het complex werd ommuurd en van een slotgracht voorzien.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Geschiedenis Zuid-Holland

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.