Broekhuizen te Leersum

Kasteel in Utrecht

Het huidige kasteel Broekhuizen in Leersum dateert uit het begin van de negentiende eeuw. Het drie verdiepingen hoge huis werd tussen 1794 en 1810 gebouwd op een landgoed waar eerder een kasteel stond. Broekhuizen werd na een brand in 1906 onder leiding van architect J.C. Wentink hersteld in de oorspronkelijke stijl. Tegenwoordig is hier het restaurant Voltaire van Jacob Jan Boerma gevestigd.

Jan van Broeckhuysen

Jan van Broeckhuysen werd in 1393 leenman van het Domkapittel van het ernaast gelegen landgoed Schevichoven. In 1406 kreeg Tyman van Zuylen, de broer van de weduwe van Jan van Broeckhuysen, het landgoed Broekhuizen.

Cornelis Jan van Nellesteyn

Het landgoed kwam in 1793 in het bezit van de Amsterdamse koopman Cornelis Jan van Nellesteyn. Hij liet twee huizen bouwen in Leersum: Broekhuizen en het iets noordelijker gelegen Nieuw Broekhuizen. Zijn kleinzoon verkocht Broekhuizen in 1897 aan Maarten Iman ridder Pauw van Wieldrecht (1860-1913). Hij was van 1893 tot 1907 lid van provinciale staten van Utrecht. In 1913 werd hij benoemd tot burgemeester van Leersum. Door zijn vroegtijdig overlijden heeft hij deze functie slechts enkele maanden kunnen uitoefenen. Pauw van Wieldrecht was ook kamerheer van koningin Wilhelmina. In deze functie heeft hij vooral haar moeder Emma bijgestaan.

Brand

Op 6 oktober 1906 brak brand uit in kasteel Broekhuizen in Leersum door een ongeluk met een petroleumlamp. De eigenaar was op paleis Soestdijk. Pauw van Wieldrecht werd met een auto afgehaald, meldde Het Vaderland. "De bewoners hebben zich nog tijdig weten te redden, ofschoon met achterlating van alles; alleen een klein hondje is om het leven gekomen." De brand werd bestreden met de brandspuit uit Doorn. Het monumentale gebouw ging geheel in vlammen op. Bij de brand ging een groot deel de schilderijencollectie van de familie Pauw in rook op. Ook kostbare antieke voorwerpen konden niet gered worden. Men heeft nog geprobeerd om kunstschatten te redden, maar door de ondragelijke hitte werd men uit het gebouw verdreven. Een tiental schilderijen en een deel van de boeken konden gered worden.

Herstel

Broekhuizen werd hersteld door aannemer G.J. van Vloten uit Utrecht. Het kasteel werd in de oorspronkelijke trant herbouwd onder leiding van architect J.C. Wentink. De aannemer ontving hiervoor 105.436 gulden. Een nazaat verkocht het landgoed in 1965 aan het rijk voor de vestiging van het Rijksinstituut voor Natuurbeheer. Dit instituut heeft tot 1996 gebruik gemaakt van Broekhuizen. Het huis en het landgoed gingen naar Staatsbosbeheer. Huis Broekhuizen werd vervolgens verkocht aan een particulier.

Landgoed

Achter het huis ligt een grote slingerende vijverpartij, omgeven door bos. Het door J.G. Michaël en vader en zoon Jan David Zocher en Louis Paul Zocher aangelegde park bleef in het bezit van Staatsbosbeheer. Aan het einde van de negentiende eeuw heeft ook Hugo Poortman er aan de tuin gewerkt.

Voltaire

Tussen 2013 en 2016 stond op het terrein van Broekhuizen enkele weken per jaar de tent van het tv-programma 'Heel Holland bakt'. Tegenwoordig is in dit pand het restaurant Voltaire van topkok Jacob Jan Boerma gevestigd. Het restaurant opende in 2016 de deuren. Twee jaar later kreeg het restaurant een Michelinster. Een ander deel van het pand is in gebruik als hotel.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief staan veel tips en wetenswaardigheden over de geschiedenis en de cultuur van Nederland waar u echt iets aan heeft. Lees Door de Nederlandse Geschiedenis als u meer wilt weten over de geschiedenis van Nederland.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Geschiedenis Nederland

Geschiedenis Nederland
Kastelen en Buitenplaatsen in Nederland
Kastelen Utrecht
Geschiedenis Utrecht

Met 'Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats' heeft Ben Hendriks een zeer toegankelijke studie geschreven over de ontstaansgeschiedenis van Nederlandse kastelen en het leven op kastelen door de eeuwen heen.
Het woord kasteel werd in de middeleeuwen nooit gebruikt als aanduiding voor een kasteel, in welke hoedanigheid dan ook. De term kasteel wordt pas sinds de laatste eeuwen gebruikt en geldt als een soort verzamelnaam voor alle vormen van kastelen. In de middeleeuwen werden kasteelachtige gebouwen aangeduid als: huis, stins of steenhuis, burg of burcht, slot, borg, havezate, ridderhofstad of toren.
Nederlandse kastelen: van motte tot buitenplaats


Met 'Kastelen in Nederland' laten wij u genieten van de rijkdom van onze vaderlandse geschiedenis en in het bijzonder van de prachtigste en interessantste kastelen en huizen in Nederland.
Dankzij de vele illustraties is de uitgave 'Kastelen in Nederland' ook een kijkspel. Hierdoor krijgt u niet alleen een goede indruk hoe het kasteel in het Nederlandse landschap staat, maar wordt u ook geattendeerd op de uiterlijke bouwkundige bijzonderheden.
Kastelen in Nederland

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.