Geschiedenis Norit

Norit-tabletten

Het van oorsprong Nederlandse bedrijf Norit is vooral bekend dankzij de zwarte Norit-tabletten tegen vergiftigingen, diarree en jeuk. Het Nederlandse hoofdkantoor van Norit is gevestigd in Amersfoort. Het bedrijf werd in 1912 opgericht door de chemicus Abraham Wijnberg en de handelaar Johan Nicolaas Sauer.

Actieve kool

Abraham Wijnberg en Johan Nicolaas Sauer richtten in 1912 de Norit Witsuiker Maatschappij op. Het bedrijf had een licentie verkregen om producten te fabriceren met het Norit-procedé. Norit wordt ook wel actieve kool genoemd. Het wordt bereid via een thermisch proces waarbij gassen en onzuiverheden worden verwijderd. Actieve kool heeft veel toepassingen in de geneeskunde, de waterzuivering, de procesindustrie en wordt ook gebruikt om te ontkleuren en te ontgeuren. Consumenten leerden Norit kennen als diarreeremmer.

Norit

Abraham Wijnberg beschreef het Norit-procedé in zijn proefschrift in 1909. De eerste suikerraffinaderij die deze methode in Nederland toepaste was de suikerfabriek De Granaatappel van Spakler en Tetterode in Amsterdam. Wijnberg en Sauer richtten in 1915 de NV Nederlandse Norit Maatschappij Declora op. De fabriek van dit bedrijf in Zaandam startte de productie in 1916 op. Aanvankelijk gebruikte men het afval van de Zaanse houtverwerkers als grondstof. Tijdens de Eerste Wereldoorlog schakelde men vanwege grondstofschaarste over op turf uit de Noordelijke provincies. Het bedrijf kreeg in 1918 de naam NV Algemeene Norit Maatschappij.

Octrooischending

Norit ontdekte in 1921 dat de firma Purit in Klazienaveen actieve kool tegen een lagere prijs aanbood. Bovendien bleek al snel dat de fabriek van Purit in Klazienaveen gebouwd was met hulp van een medewerker die ook meegewerkt had bij de bouw van de ovens van Norit in Zaandam. Norit vermoedde bedrijfsspionage en schending van de octrooien. De bedrijven raakten in gesprek en als gevolg daarvan werd Purit overgenomen door Norit.

Kartelvorming

In de jaren twintig van de twintigste eeuw volgden nog enkele overnames. Norit kocht onder meer chemische fabrieken in Halle (Duitsland), Racibórz (Polen) en Stockerau (Oostenrijk). Norit was na deze overnames de grootste producent van actieve kool in de wereld. Een aantal fabrieken van Norit in onder meer Duitsland en Oostenrijk werden weer snel verkocht. Door kartelvorming werd de Europese markt verdeeld en kon Norit een groot aandeel daarin behouden. Na de Tweede Wereldoorlog kon de export weer opgang gebracht worden en door modernisering en efficiencyverbeteringen slaagde Norit er in om een grote poederkoolfabrikant te blijven. De fabriek in Klazienaveen was in die jaren de grootste fabriek voor de productie van actieve kool in de wereld.

Eigenaren

In de jaren zeventig werd Norit geconfronteerd met dumpingen van actieve kool door Amerikaanse bedrijven in Europa. Bovendien opende de Amerikaanse producent Caigon een fabriek in Feluy in België. Het beursgenoteerde Norit verloor ook om andere redenen klanten. Zo bouwde Bayer een eigen fabriek. Norit werd in 2000 van de beurs gehaald door Nuon. Twee jaar later wijzigde Nuon van strategie. Het bedrijf ging zich op geheel op de energiemarkt richten.

Investeerders

Norit werd in 2003 verkocht aan Gilde Investment Management en Euroland Investments. Het investeringsbedrijf Gilde verkocht haar 80-procent-belang in 2007 aan de Britse investeerder Doughty Hanson & Co. In 2012 werd Norit doorverkocht aan het Amerikaanse chemische bedrijf Cabot. Cabot verkocht Norit in 2022 aan One Equity Partners.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. Lees onze gewaardeerde nieuwsbrief met tips en wetenswaardigheden over geschiedenis en cultuur.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Gerelateerd

Bedrijfsgeschiedenis

Leven in de delta is een aantrekkelijke geschiedenisbundel en een reis door de tijd en door Nederland. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

'Door de Nederlandse geschiedenis' is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.